АҚШ Сурияга ҳужум қилди

Бу ҳужумлар Суриянинг марказий қисмида содир этилган террорчилик ҳужумида икки нафар АҚШ армияси аскари ва бир АҚШ фуқароси ҳалок бўлгани ортидан Доналд Трампнинг жавоб зарбаси ҳисобланади.

АҚШ жума куни Суриядаги ИШИД жангари гуруҳининг 70 дан ортиқ нишоинларигта 100 дан ортиқ ўқ-дорилар билан зарба берган. Ҳужум шанба кунга ўтар кечаси содир бўлган.

АҚШ ҳукуматига кўра, бу ҳужумлар Суриянинг марказий қисмида содир этилган террорчилик ҳужумида икки нафар АҚШ армияси аскари ва бир АҚШ фуқароси ҳалок бўлгани ортидан президент Доналд Трампнинг жавоб зарбаси ҳисобланади. Ҳарбий амалиётда Иордания ҳарбий-ҳаво кучлари ҳам иштирок этган.

Ҳужумлар Сурияда шанба тонгига қадар, бир неча соат давом этиши кутилган. Президент Трамп бу операцияни “кенг кўламли зарба” деб атади.

Сурия ижтимоий тармоқларида мамлакатнинг катта ҳудудларида портлашлар бўлаётгани ҳақида хабарлар тарқалди.

Мудофаа вазири Пит Ҳегсет АҚШ Яқин Шарқда янги катта уруш бошлаётгани ҳақидаги хавотирларни камайтиришга ҳаракат қилди, бироқ ИШИДга қарши ҳужумлар давом этишини ҳам очиқ айтди.

“Бу урушнинг бошланиши эмас — бу қасос эълонидир. Президент Трамп раҳбарлигидаги Америка Қўшма Штатлари ўз халқини ҳимоя қилишда ҳеч қачон иккиланмайди ва ҳеч қачон ортга чекинмайди”, — деди Ҳегсет ижтимоий тармоқларда.

У зарбалар тафсилотларини очиқламади.

Жума оқшомида Шимолий Каролинада ўтказилган митингга ўхшаш нутқида Президент Трамп ҳужумларни “жуда муваффақиятли” деб атади.

“Биз беш йил аввал Трамп маъмурияти томонидан тор-мор этилганидан кейин қайта тикланишга уринаётган Суриядаги ИШИД безориларини нишонга олдик”, — деди у.

Ўтган шанба куни ҳалок бўлган аскарлар Башар Асад режими қулаганидан бери Сурияда ҳалок бўлган илк америкалик қурбонлар бўлди. Улар Суриянинг марказидаги Палмира шаҳрида “Исломий давлат”га қарши амалиётларни қўллаб-қувватлаётган пайтда ёлғиз қуролланган шахс томонидан ҳужумга учраган, дея маълум қилди АҚШ ва Сурия расмийлари.

Жума кунги АҚШ зарбалари ва келгуси кунларда давом этиши кутилаётган аксилтеррор операциялари АҚШнинг Суриядаги ҳарбий фаолиятида кескин эскалацияни англатади. Ҳозирда АҚШнинг тахминан мингдан ортиқ аскар Сурияда хизмат қилмоқда. Қўшинлар сонининг қисқартирилиши Асад ҳукумати қулаганидан кейин Суриядаги хавфсизлик муҳитининг ўзгариши билан боғлиқ эди.

Бироқ ўтган ҳафта охиридаги ҳужум минтақадаги хавф қанчалик юқори эканини ва АҚШ қўшинларини у ерда сақлаб қолиш масаласи қанчалик мураккаблигини яна бир бор кўрсатди.

Ҳозирча ҳеч бир гуруҳ ҳужум учун масъулиятни ўз зиммасига олмаган. Бироқ Пентагон ва АҚШ разведка идораларига кўра, дастлабки баҳолашлар ҳужум ортида “Исломий давлат” турганини кўрсатмоқда.

АҚШнинг юқори мартабали разведка расмийлари Конгрессга бу йил маълум қилишича, ИШИД Асад ҳукумати қулаганидан фойдаланиб, Суриянинг шимоли-шарқида қамоқда сақланаётган 9–10 минг жангарини ва тахминан 26 минг нафар уларнинг оила аъзоларини озод қилишга ҳамда янги ҳужумларни режалаштиришга уриниши мумкин.

Ҳудудни деярли назорат қилмаётганига қарамай, ИШИД яширин ҳужралар ва минтақавий филиаллар орқали, шунингдек интернетда радикал мафкурасини ёйишда давом этмоқда. Ўтган йили гуруҳ Эрон, Россия ва Покистондаги йирик ҳужумлар учун масъул бўлган.

Америкалик аскарларга қилинган ҳужумлар, шунингдек, янги шаклланаётган Сурия ҳукумати — Президент Аҳмад аш-Шара бошчилигидаги маъмурият дуч келаётган муаммоларни ҳам очиб берди. Мамлакат қарийб 14 йиллик фуқаролар урушидан чиқиб келмоқда.

Асад режимини ағдариб ташлаганидан сўнг, аш-Шара ИШИД ва бошқа қуролли гуруҳлар таҳдиди, шу билан бирга янги миллий армияни шакллантириш вазифаси билан юзлашмоқда.

У ҳокимиятга келганидан кейинги илк ойлар давомида АҚШ Суриянинг чўл ҳудудларида жойлашган ИШИД базаларига ўнлаб ҳаво зарбалари берди ва бу вақтинча хавфни камайтиргандек бўлди. Аммо сўнгги бир ойда, айниқса аш-Шара халқаро ИШИД га қарши кампанияни очиқ қўллаб-қувватлаганидан кейин, ҳужумлар сони яна ошган, дейди таҳлилчилар.

Сурия ташқи ишлар вазирлиги жума куни кечқурун берган баёнотида шундай деди:

“Сурия Араб Республикаси ИШИД га қарши курашга қатъий содиқлигини яна бир бор тасдиқлайди ва унинг Сурия ҳудудида ҳеч қандай хавфсиз макони бўлмаслигини таъминлаш учун таҳдид қаерда бўлса, ўша ерда ҳарбий амалиётларни кучайтиришда давом этади”.

Мамлакатнинг шимоли-шарқида фаолият юритаётган курдлар бошчилигидаги Сурия Демократик Кучлари АҚШ зарбаларини юқори баҳолаб, уларни “сўнгги соатларда Суриядаги ИШИД террорчи ташкилоти яширин жойларига берилган зарбалар”, — деб атади.

“Бу доимий ҳаво ёрдами ташкилот ҳужайраларининг қайта тикланиши ва саботаж фаолиятини тиклашининг олдини олишда ҳал қилувчи омил бўлиб хизмат қилади”, — дейилади баёнотда.

Мудофаа вазири Ҳегсет шанба кунги ҳужумни кескин қоралаб, Х (собиқ Тwitter) тармоғида шундай ёзди:

“Агар сиз дунёнинг исталган нуқтасида америкаликларга ҳужум қилсангиз — ҳаётингизнинг қолган қисмини Қўшма Штатлар сизни овлаб топиши ва шафқатсизларча йўқ қилишини билган ҳолда ўтказасиз”.

Ҳужум оқибатида яна уч нафар америкалик ҳарбий хизматчи ва икки нафар суриялик хавфсизлик кучлари вакили яраланган. АҚШ расмийлари ҳужумни пистирма деб баҳолади.

Америкалик аскарлар — Аёва миллий гвардияси аъзолари — ва таржимонни ўлдирган суриялик қуролланган шахс Сурия хавфсизлик кучлари сафида бўлган ва экстремистик қарашлари сабаб ишдан бўшатилиши кутилаётган шахс экани маълум қилинди. Ҳалок бўлган аскарларнинг ватани шарафига Пентагон жума куни бошланган операцияни “Ҳавкее Стрике” деб номлади.

АҚШ ҳарбий расмийларига кўра, бу зарбалар июль ойидан буён Сурияда ўтказилган қарийб 80 та террорчиликка қарши миссиянинг давомидир. Улар давомида ISIS қолдиқлари йўқ қилинган.

Пентагон Марказий қўмондонлиги бу ҳафта берган баёнотида сўнгги бир йил ичида ISIS АҚШ ҳудудига қарши камида 11 та ҳужум ёки фитнани илҳомлантирганини маълум қилди. Жавобан, охирги олти ойда 119 нафар исёнчи қўлга олинган, 14 нафари йўқ қилинган.

Ўтган ой АҚШ ҳарбийлари ва Сурия хавфсизлик кучлари Суриянинг жанубида 15 дан ортиқ ISIS қурол омборларини аниқлаб, йўқ қилган. Операциялар давомида 130 дан ортиқ миномёт ва ракеталар, кўплаб милтиқлар, пулемётлар, танкка қарши миналар ҳамда қўлбола портловчи мосламалар тайёрлаш учун материаллар йўқ қилинган.

Ўтган шанбадаги ҳужумдан сўнг, ҳамкор кучлар Сурияда ва Ироқда ISIS нишонларига қарши 10 та рейд ўтказиб, тахминан икки нафар жангарини йўқ қилди. Энг муҳими, бу рейдлар жума кунги зарбалар учун нишонларни аниқлашга ёрдам берган муҳим разведка маълумотларини қўлга киритиш имконини берди, деди АҚШ расмийси.

Дамашқдан Абди Латиф Даҳир ва Реҳам Моуршед, Байрутдан эса Ҳваида Саад хабар берди.