Тахминан 1 июнга қадар АҚШ ўзининг қарз чегарасини ошириши керак. Ялпи федерал қарзнинг сиёсий жиҳатдан белгиланган чегараси, ҳозирда 31,38 трлн долларни ташкил этади.
2022 йил якунларига кўра, АҚШ аллақачон ушбу қарз чегарасидан ошиб кетган — 31,42 трлн доллар. Бу дунёдаги энг юқори кўрсаткич ҳисобланади. Тасаввур қилиш учун кейинги 13 та давлат қарзи АҚШники билан тенг.
Яқин бир ҳафта ичида Американи катта тўловлар кутиб турибди. Агарда қарз чегараси оширилмаса мамлакатда замонавий тархидаги илк дефолт содир бўлиши мумкин.
Дефолт нима?
Оддий қилиб айтганда бу давлатнинг олинган қарзларни тўлай олмаслиги. 2023 йил 19 январда АҚШда давлат қарзининг 31,38 трлн долларлик чегараси белгиланган эди. 1-2 июн кунлари мамлакатни катта қарз тўловлари кутмоқда.
Давлат қарзининг чегарасини ошириш бўйича музокараларда АҚШ президенти Жо Байден маъмурияти вакиллари ва Конгресснинг ҳар икки палатасида кўпчиликни ташкил қилувчи республикачилар иштирок этмоқда.
Аммо Оқ уй республикачилар талаб қилаётган федерал харажатларни қисқартиришга рози эмас. Улар Америка аллақачон ҳаддан ташқари молиявий тежамкорлик қилаяпти деб ҳисобламоқда.
Оқ уй ва айрим сиёсатчилар нега қарз чегарасини оширишни хоҳламаяпти?
Содда қилиб тушунтирилса бу сиёсий ўйин. Қарз чегараси тарихан сиёсий музокараларда савдолашиш воситаси сифатида ишлатилган.
Қарз чегарасини оширишга қарши чиқиш орқали сиёсатчилар қарама-қарши томондан харажатларни қисқартириш ёки сиёсатни ўзгартириш каби имтиёзларни олишни мақсад қилади.
Оқ уй эса биринчи навбатда қарз чегараси сўнгги йилларда бир неча бор оширилгани учун бу ҳолат яна содир бўлишини ёқламаяпти. Биргина Доналд Трамп президентлиги даврида қарз чегараси 3 марта оширилган эди.
Охирги 40 йил ичида АҚШ қарзининг чегараси 45 марта ошган. Оқ уй май ойи бошида давлатнинг қарз чегарасини ошириш АҚШ мажбуриятларини бажармасликка олиб келиши ва мамлакат иқтисодиётига жиддий зарар етказиши ҳақида огоҳлантирган эди.
Moody’s Analytics ҳисоб-китобларига кўра, дефолтдан сўнг дарҳол Америка иқтисодиёти қарийб 1 фоизга қисқариши ва ишсизлик даражаси 3,4 фоиздан 5 фоизга кўтарилиб, 1,5 миллионга яқин одам ишсиз қолиши мумкин. Кейинчалик бу рақам 8 миллионга етади.
Шунингдек, баъзи сиёсатчилар, айниқса фискал консерватизмга мойил бўлганлар, ўсиб бораётган давлат қарзининг асосий сабабларини ҳал қилмасдан, қарз лимитини ошириш масъулиятсизлик деб ҳисобламоқда.
Тасаввур қилиб бўлмайдиган воқеа ёнгинамизда турибди. АҚШ дефолт бўлиши мумкин.
Бу эса Ўзбекистон каби ривожланаётган учинчи дунё мамлакатларига ҳам таъсир қилади. Доллар ва Америка молия тизимига муқобил вариантлар пайдо бўлиши ҳақидаги саволлар долзарб бўлиб қолади.
Россия Хавфсизлик кенгаши котиби ГФР канцлери Мерцнинг Германия Украинанинг Россия ҳудудига зарба бериш масофаси бўйича чекловларни бекор қилаётгани ҳақидаги сўзларига шундай изоҳ берди.
Украина Ташқи разведка хизмати Россиянинг 20 та заводи ҳақида ишончли маълумотларга эга. 2024-2025 йиллар мобайнида Россия ва Хитой ўртасида авиация соҳасидаги ҳамкорликнинг камида 5 та ҳолати қайд этилган.
Аввалроқ Германия канслери Мерц Киевга етказиб бериладиган қурол-яроғ турларига чекловлар олиб ташланиши ва уларни биргаликда ишлаб чиқаришни молиялаштириш ҳақида маълум қилганди.
Мудофаа вазирлиги "harbiy Wi-Fi" сифатида танилган Линк-16 орқали маълумотлар алмашинувини таъминловчи CRC System Interface (CSI) тизими бўйича келишувни имзолади.
Ўзбекистон президенти ҳузуридаги хавфсизлик кенгаши котиби ўринбосари, президентнинг ташқи сиёсат масалалари бўйича махсус вакили Абдулазиз Комилов бу ҳақда “Ishonch uz” сайтига берган интервюсида айтиб ўтди.
"2024 йилда Россия Қуролли Кучлари билан 374,2 мингдан 407,2 минг нафаргача одам шартнома имзолаган", дея маълум қилди “Важние истории” федерал бюджет харажатлари маълумотларига таяниб.
ДХХнинг Сирдарё вилояти бўйича бошқармаси ҳамда ИЖҚКД ҳамкорлигида ўтказилган тезкор тадбирда муҳандис ушбу пул маблағини олган вақтида ашёвий далиллар билан ушланди.
Кўчирилган фаластинлик эркак Ғазода АҚШ қўллаб-қувватлайдиган янги ёрдам тизими доирасида ёрдам сўраб келган одамларнинг тартибсиз ҳолатини тасвирлаб берди.
АҚШ Ҳарбий-ҳаво кучлари буюртмасига кўра тайёрланган Ранд корпорациясининг янги таҳлилий ҳисоботида НАТО ва Россия ўртасидаги эҳтимолий ҳарбий тўқнашувнинг бориши башорат қилинган.
Тегишли лицензия ва рухсатномаларсиз заргарлик буюмлари савдоси билан шуғулланаётган мазкур шахсга тегишли автотранспорт воситаси кўздан кечирилганида эса яна 359 дона заргарлик буюмлари борлиги аниқланди.
АҚШ илгари уранни бойитишни бутунлай тўхтатишни талаб қилган эди, чунки у ядро қуроли яратишда ишлатилишидан хавотирда эди. Теҳрон эса бу айбловларни бир неча бор рад этган.
27 май куни кечқурун у Аргентинага ташриф буюрди. Музокара давомида Милей ва Кеннеди, жумладан, "сиёсат ва коррупциядан холи бўлган" Жаҳон Соғлиқни Сақлаш Ташкилотига муқобил ташкилот яратиш масаласини муҳокама қилди.
Россия Германиянинг Украина учун ракеталар учиш масофаси бўйича чекловларни бекор қилгани ҳақидаги маълумотларни текширади. Лавровнинг айтишича, Германия тўғридан-тўғри урушга аралашмоқда.
USGS вакили Сара Минсоннинг сўзларига кўра, Сан-Францискода 2055 йилгача Big One деб аталаётган кучли зилзиланинг содир бўлиш эҳтимоллиги 72 фоизга етган.
АҚШнинг Украина масалалари бўйича махсус вакили Кит Келлог Қўшма Штатлар Украинадаги можарони тинч йўл билан ҳал этиш учун 22 банддан иборат режа ишлаб чиққанини маълум қилди.
Мақолада қайд этилишича, 2023 ва 2024 йилларда Patriot тизимлари Россиянинг баллистик ракеталарини тутиб қолишда нисбатан самарали бўлган. Аммо 2025 йил май ойи охиридан бошлаб Украина бундай ракеталарни уриб туширишда қийинчиликларга дуч кела бошлаган.
Таҳлилчиларнинг ҳисоб-китобларига кўра, бу режани амалга ошириш - деярли бутун Украинани босиб олиш учун 91 йил ва Россия аҳолисининг учдан бир қисмигача талаб этилади.