Стокголмда Нобел мукофотини топшириш маросими бўлиб ўтди
Швеция қироли Карл XVI Густав Стокголм филармониясида тиббиёт, физика, кимё, адабиёт ва иқтисодиёт бўйича Нобел мукофотларини топширди. 10 нафар совриндорга монарх қўлидан диплом ва олтин медаллар топширилди.
Маросимни очган Нобел жамғармаси бошқаруви раиси Астрид Сёдерберг Уиддинг бепул фундаментал тадқиқотлар орқали илм-фан инсон билимлари чегараларини кенгайтириб, келажакдаги кутилмаган ва олдиндан айтиб бўлмайдиган воқеаларга тайёр туришини таъминлашини таъкидлади. Унинг таъкидлашича, "бу оқшомда тақдирланганлар фан ва адабиётнинг қудратидан далолат беради". "Улар бизга ёлғиз ва биргаликда дунёни ўзгартиришимиз мумкинлигини кўрсатади", деди у.
Сöдерберг Виддинг ҳам мукофот яратувчисини эслади. "У илм-фан, адабиёт ва тинчлик ҳаракатининг инсоният фаровонлиги учун дунёни ўзгартирадиган ноёб кучига ишонди. Ва буларнинг барчасида халқаро ҳамкорлик ва билимга ҳурмат муҳим аҳамиятга эга. "Ишончим комилки, бунда Тарихдаги бир лаҳза - жамиятларимизни парчалашга мойил бўлган қарашларнинг қутбланиши кучайиши, демократиянинг эрозияси, бутун дунё бўйлаб урушлар ва можаролар кўплаб қурбонларни олишда давом этиши билан - биз Нобелнинг қарашларини ҳар доимгидан ҳам кўпроқ эслашимиз керак: у илмга, маърифатга ва ҳақиқатга интилишга ишонганлар”.
Тегишли Нобел қўмитаси раисининг кириш сўзидан сўнг 2023-йилги совриндорлар анъанавий тарзда янги гуллар билан безатилган саҳнага чиқишди ва у ерда ўзларининг олтин медаллари ва шахсий дипломларини қабул қилишди.
Мукофот ғолиблари
Физиология ёки тиббиёт бўйича 2023-йилги Нобел мукофоти америкалик-венгриялик олим Каталин Карико ва америкалик Дрю Вайсманга “CОВИД-19 га қарши самарали мРНК ваксиналарини ишлаб чиқиш имконини берган нуклеин кислота асосларини модификациялаш соҳасидаги кашфиётлар учун” берилди. Физика мукофоти франсуз-америкалик Пер Агостини, венгрия-австриялик олим Ференс Краус ва франсуз аёл Анн ЛЪҲуилега “моддадаги электронлар ҳаракатини ўрганиш учун аттосекундлик ёруғлик импулсларини ишлаб чиқарувчи экспериментал усуллар учун” берилди. Кимё соҳасида мукофотни америкаликлар Мунги Бавенди ва Луи Брюс, шунингдек, совет ва рус физиги Алексей Экимов олишади. Брюс ва Экимов квант нуқталарини мустақил равишда синтез қилишди ва Бавенди бу наноструктураларнинг хусусиятларини янада ўрганишда муҳим рол ўйнади.
Адабиёт бўйича 2023-йилги Нобел мукофоти норвегиялик драматург Жун Фоссега “таърифлаб бўлмайдиган нарсаларни ифодаловчи инновацион песалари ва насрий асарлари” учун берилди. Америкалик тадқиқотчи Клаудия Голдин Швеция Миллий банкининг иқтисод бўйича Алфред Нобел хотирасига "меҳнат бозорида аёлларнинг ролини тушунишни яхшилагани учун" мукофотига сазовор бўлди.
