Доллар ўзининг энг ёмон вақтларини бошдан кечирмоқда

Доллар 1998-йилдан бери энг ёмон бошланишни бошлади, Доналд Трамп маъмуриятининг мисли кўрилмаган ҳаракатлари фонида 8,4 фоизга пасайди, дея хабар бермоқда Reuters. Халқаро сармоядорлар протекционизмнинг кучайиши, касаба уюшмаларининг эрозияси ва федерал институтларга ҳужумдан хавотирда.

❕ АҚШнинг Халқаро Валюта Жамғармасидан чиқиши мумкинлиги муҳокамаси алоҳида ташвиш уйғотмоқда. Heritage Foundation томонидан ишлаб чиқилган "Лойиҳа 2025" да қайд этилган ушбу ташаббус Вашингтоннинг ХВФ ва Жаҳон банкида иштирок этишдан бош тортишини назарда тутади.

Долларнинг заифлашиши глобал фондларнинг йўқотишларига қўшилди , S&P 500 индексининг 6% пасайиши валюта ҳимоясисиз эвропалик инвесторлар учун 15% йўқотишларга олиб келди. Чет элликлар учун АҚШ долларидаги давлат облигацияларидаги йўқотишлар деярли 10% га етди.

Вазият долларнинг хавфсиз актив сифатида келажаги атрофидаги ноаниқлик туфайли янада оғирлашади. АҚШнинг ХВЖ дан чиқиши нафақат ишончнинг пасайишига, балки хориждаги доллар захираларининг қисқаришига ҳам олиб келади.

Ўтган ҳафта АҚШ молия вазири Скотт Бесcент ХВЖ ва Жаҳон банки йиғилишларида сўзга чиқиб, бу институтлардан чиқиш ҳақида гапирмасдан туриб, уларни ислоҳ қилиш ниятида эканлигини маълум қилди. Бу бозорларни бироз тинчлантирди, дея қайд этади Reuters.

Бироқ, таҳдид сақланиб қолмоқда. Лойиҳа 2025 Халқаро валюта жамғармаси ва Жаҳон банкини “очкўз воситачилар” деб атайди ва АҚШ Ғазначилигига тўлиқ чиқиш учун эшикни очиқ қолдириб, ислоҳотлар ўтказишга кўрсатма беради.

Инаугурациядан сўнг Трамп АҚШнинг “барча халқаро ҳукуматлараро ташкилотлардаги” иштирокини қайта кўриб чиқишни буюрди. Якуний ҳисобот июл ойида эълон қилинади.

ХВЖдан чиқиш АҚШ учун молиявий "ўз мақсади" бўлиши мумкин. АҚШ молия вазирининг собиқ ўринбосари Тед Трумен Financial Times газетасидаги мақоласида бу долларнинг заҳира валютаси мақомига путур етказишидан огоҳлантирди.

Трумен ХВЖнинг аксарият операциялари долларда амалга оширилишини эслатди. АҚШ чиқиб кетганидан сўнг, давлатлар фондга алоқадор бўлмаган давлат валютасида захираларни сақлашдан бош тортадилар.

ХВФнинг ҳисоб бирлиги бўлган махсус қарз олиш ҳуқуқлари (СДР) ҳозирда 43% долларга тенг. АҚШнинг чиқишидан сўнг долларнинг СДРдаги улуши камаяди, юан ва евронинг позициялари мустаҳкамланади, бу эса жаҳон заҳираларининг қайта тақсимланишини тезлаштиради.

Трумен глобал захира валюта провайдери мақомини йўқотиш Қўшма Штатлар учун фалокат бўлишини таъкидлади.

Мумкин бўлган доллар девалвацияси Оқ уй томонидан Америка товарларини янада рақобатбардош қилиш йўли сифатида кўрилиши мумкин бўлса-да, савол бу катта молиявий тартибсизликлар хавфига арзийдими.

агентлигининг қайд этишича, ХВЖдан чиқиш ортга сурилган тақдирда ҳам унинг муҳокама қилинаётганининг ўзи долларга босим ўтказади.