Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Макроиқтисодий ва ҳудудий тадқиқотлар институти (МҲТИ) экспертлари томонидан 2024-йилнинг иккинчи чорагида Ўзбекистон банк тизимидаги рақобат даражаси таҳлил қилинди.
Мазкур тадқиқотда Херфиндал-Хиршман индексидан фойдаланилди. Херфиндал-Хиршман индекси (HHI) бозор концентрациясининг умумий ўлчови бўлиб, бозор рақобатбардошлигини аниқлаш учун қўлланилади.
Маълумот учун: бозор HHI бўйича рақобат даражасига кўра 3 гуруҳга бўлинади, яъни рақобат даражаси паст (HHI 2500-10000 гача), ўртача (HHI 1500-2500) ва юқори (HHI 1500 дан паст).
Активлар. Активлар бўйича ҳисобланган HHI 2024-йилнинг иккинчи чораги якуни бўйича 863 бирликни ташкил этди ва ўтган йилнинг мос давридагига нисбатан 53 (916) бирликка яхшиланди. Бу даврда тижорат банкларининг жами активлари ҳажми 690,4 трлн. сўмга етди ва 2023-йилнинг иккинчи чораги билан таққослаганда қарийб 113,7 трлн. сўмга (19,7 фоизга), жорий йилнинг биринчи чораги билан таққослаганда эса, қарийб 25 трлн. сўмга (3,7 фоизга) ошди. Давлат улуши мавжуд бўлган банкларнинг жами активлардаги улуши ўтган йилнинг 1-июль ҳолатига кўра 69 фоизни ташкил этган бўлса, жорий йилда 2 фоиз бандга (67 фоиз) қисқарди. HHI кўрсаткичининг яхшиланиши ва активлар ҳажмининг ўсишидаги уйғунлик мамлакат банк тизими активлар бозоридаги ижобий рақобат динамикасини ифодалайди.
Кредитлар. Кредитлар бозори бўйича ҳисобланган HHI ўтган йилдаги 971 бирликдан 963 бирликка яхшиланди. 2024-йилнинг 1-июль ҳолатига кўра, тижорат банклари томонидан ажратилган жами кредит қўйилмалари ҳажми ўтган йилнинг мос даври билан таққослаганда 70 трлн. сўмга ошди ва 493,9 трлн. сўмга етди. Умумий кредит портфелида хусусий ва чет эл капитали иштирокидаги банклар томонидан ажратилган кредитлар улуши ўтган йилнинг мос давридаги 27 фоиздан қарийб 3 фоиз бандга ўсиб, 30 фоизгача ошди. Шунингдек, давлат улуши мавжуд бўлган топ-5 та банкнинг жами кредитлар портфелидаги улуши 59,4 фоиздан 57,8 фоизга тушди. 2024-йил биринчи чорагида кредитлар қолдиғининг депозитлар ҳажмига нисбати 1,8 баробарни ташкил этди. Бу эса кредитларнинг 50 фоиздан ортиғини молиялаштиришда банклар депозитлардан фойдаланаётганини англатади. Миллий валютада ажратилган кредитлар бўйича ўртача тортилган номинал фоиз ставкаси 2023-йил якунидаги 24,2 фоиздан 2024-йил иккинчи чорагида 23,6 фоизга тушган.
Депозитлар. 2024-йилнинг 1-июль ҳолатига кўра, тижорат банклари томонидан жалб қилинган жами депозитлар ҳажми 2023-йилнинг мос давридагига нисбатан 1,3 баробарга ўсиб, 265,4 трлн. сўмни ташкил қилди. Депозитлар ҳажми ўсишига қарамай, HHI ўтган йилнинг мос давридаги 664 бирликдан 693 бирликка ошди. Бунга сабаб давлат улуши мавжуд бўлган баъзи банкларнинг жами жалб қилинган депозитлардаги улуши ортганлигидир. Жумладан, “Ўзмиллийбанк”ники 2023-йил иккинчи чорагидаги 13,6 фоиздан 2024-йил 1-июль ҳолатига кўра, 14,3 фоизга, “Халқ банки”ники 7,4 фоиздан 8 фоизга, “Турон банк”ники 1,5 фоиздан 2 фоизга ошган. Умуман, хусусий ва чет эл капитали иштирокидаги банклар томонидан жалб қилинган депозитлар ҳажми ўтган йилнинг мос давридагига нисбатан 1 фоизга ошиб, 49 фоизни ташкил қилган.
2025 йил 1 июнь куни Украина Хавфсизлик хизмати (СБУ) томонидан амалга оширилган “Паутинa” номли махсус амалиёт доирасида Россиянинг икки муҳим стратегик ҳаво базаси дронлар орқали ҳужумга учради.
Бу галги “Дунё гўзали” танловининг ғолиби таиландлик Сучата Чуангсри бўлди, деб хабар беради расмий сайт. Бу унвон учун 108 нафар иштирокчи кураш олиб борди.
Исроил ва АҚШ томонидан қўллаб-қувватланадиган GHF ташкилоти Ғазодаги ёрдам тарқатиш нуқталарини иккинчи кун ҳам очмаслигини эълон қилди. Бу қарор фожеали ҳужумлардан сўнг қабул қилинди.
Ушбу қонун лойиҳаси федерал харажатларни ва АҚШ давлат қарзини янада оширишни назарда тутади. Маск эса бошидан харажатларини 2 баравар камайтириш тарафдори эди.
АҚШ президенти Доналд Трамп собиқ президент Жо Байденнинг руҳий саломатлиги яширилгани ва автокалам орқали қарорлар имзолангани ҳақида тергов ўтказишни буюрди. Байден эса бу айбловларни рад этиб, барча сиёсий қарорлар шахсан ўзи томонидан қабул қилинганини билдирди.
Ғазодаги урушга халқаро танқидлар кучайиб бораётган бир пайтда, Исроил 2024 йилда тарихдаги энг йирик мудофаа шартномаларини — қарийб 15 млрд долларлик келишувларни имзолади. Келишувларнинг ярмидан кўп қисмини Европа давлатлари ташкил этди.
АҚШ ва Хитой савдо бўйича келишувига эришолмаслиги мумкин. Доналд Трамп Си Жинпингни «жуда қаттиқ» ва келишувга бориши қийин етакчи деб атади. Бу айниқса камёб металллар экспортидаги баҳслар фонида содир бўлмоқда.
НАТО Европа мамлакатларини Россия хавфига жавобан қитъадаги ҳаво мудофааси имкониятларини беш баробар оширишга чақирди. Бу ҳақда Bloomberg агентлиги хабар берди.
Ўша пайтда у уч ёшда эди. Ҳодиса содир бўлган кечаси унинг ота-онаси дўстлари билан кечки овқатда бўлишган, қизалоқ эса меҳмонхона хоналарида уйқуда бўлган. Айни пайтда номаълум шахс уни олиб кетган.
Россиянинг энг йирик IТ-ассоциациялари президент Владимир Путинга мурожаат билан чиқиб, бу ҳолат компанияни тортиб олишга уринишга ўхшашини айтган, бироқ бу мурожаат жавобсиз қолган.
Россиянинг энг йирик IТ-ассоциациялари президент Владимир Путинга мурожаат билан чиқиб, бу ҳолат компанияни тортиб олишга уринишга ўхшашини айтган, бироқ бу мурожаат жавобсиз қолган.
Deutsche Bahn темирйўл компанияаи поездлар ҳаракатида чекловлар бўлишини эълон қилди. Бу кўплаб минтақавий темирйўл йўналишлари ҳамда халқаро рейсларга таъсир қилади.
Трамп қуролли кучлар захиралари тарихда кузатилмаган даражада тўлдирилаётганини маълум қилди. У бу орқали армияни дунёдаги энг кучли кучга айлантиришни мақсад қилганини таъкидлади.
«Disney» компанияси бутун дунё бўйлаб кино, телевидение ва молия бўлимларида фаолият юритаётган юзлаб ходимларни ишдан бўшатишини эълон қилди. Бу қарор компания харажатларини қисқартириш режасининг давомидир.
Франция қамоқхоналаридаги бандлик даражаси 2025 йил май ойи бошида рекорд даражага етди. Мамлакатдаги қамоқхоналарда тақдим этилган жойлар сонига нисбатан маҳкумлар сони кескин ошиб кетди ва тизимдаги муаммолар яна бир бор кўзга ташланди.
«Тўрт йил давомида Россия Федерациясида ноқонуний равишда яшаб келаётгани машъуқасининг қотилиги айланган М.А.га нисбатан Жиноят ишлари бўйича Вобкент тумани суди ҳукми билан 11 йил қамоқ жазоси қўлланилди. Тайинланган жазони умумий тартибли колонияларда ўташи белгиланди»,-деди Феруз Шаропов.
Минтақа ҳудудида ҳаво транспорти учун хавфнинг қизил даражаси эълон қилинган. Шу билан бирга, маҳаллий Катания аэропорти штат режимида ишлашда давом этмоқда.
АҚШ Миграция хизмати 28 май куни мамлакат чегараси ва миграция сиёсатига оид муҳим ўзгаришларни эълон қилди. Янги тартибларга кўра, Мексика орқали АҚШга ноқонуний йўл билан кирган фуқаролар жиноий жавобгарликка тортилади ва депортация қилинади.