Таиланд уйғурларни бир ой давомида депортация қилиш режасини яширди

Таиланд ҳукумати уйғурларни депортация қилишдан бир ой олдин Хитойга депортация қилиш тўғрисида қарор қабул қилди, шу билан бирга ўз режаларини инкор этиб, маҳаллий мусулмонлар жамоати вакилларига "рағбатлантирувчи хабарлар" юборди , дея хабар беради Американинг Associated Press ахборот агентлиги.

24 февраль куни Таиланднинг ҳукуматга яқин расмий исломий ташкилоти Шайхул Ислом вакиллари Хитойга депортация қилинишидан қўрқиб ҳибсга олинган 40 уйғурга таскин берувчи хабарни етказди: ҳукумат уларни депортация қилиш ниятида эмас.

" Улар бизни депортация қилмаслигимизга кафолат бера олмаслигимизни айтишди, лекин улар ҳукумат билан алоқада ва бизни қайтариб юбормасликларини айтишмоқда ", деди депортация қилинган уйғурлардан бирининг адвокати хатида. Адвокат, шунингдек, "ушланганлар депорт қилинмасликлари учун дуо қилишни сўрашганини" айтди.

Аммо орадан 72 соат ўтмай, бу одамлар Хитойнинг Шинжон вилоятига йўл олган самолётда бўлган, БМТ экспертлари улар қийноқларга дучор бўлиши мумкинлигини айтишган.

АҚШ ахборот агентлигининг хабар беришича, Таиланд ҳукумати уйғурларни чиқариб юборишдан бир ой олдин яширинча депортация қилишга қарор қилган, бироқ уларнинг режаларини деярли охиригача инкор этган: “Бу ҳибсга олинганлар ва уларнинг адвокатларига улар қамалиб, Хитойга қайтариб юборилгунга қадар якуний апелляция бериш имкониятини бермади”.

Ўтган ой депортация қилинган одамлар 2014-йилда Хитойдан қочиб Таиландда ҳибсга олинган уйғурларнинг каттароқ гуруҳи, жумладан аёллар ва болалар эди. Натижада, Таиланд Хитой ва Ғарб давлатларининг рақобатбардош талабларига дуч келмоқда.

Ҳар томондан эҳтимолий норозиликларга дуч келган Таиланд уйғурларни ўн йилдан кўпроқ вақт давомида ҳибсда ушлаб турибди. Таиланд Бош вазири Пеатҳонгтарн Шинаватра ўтган йили лавозимга киришгач, ҳаммаси ўзгарди. Хабар қилинишича, Таиланд расмийлари декабр ойидаёқ уйғурларни депортация қилиш режаларини яширинча муҳокама қила бошлаган. 27 феврал куни эрта тонгда эркаклар юк машиналарига ортиб, мамлакатдан чиқариб юборилган.

Ҳозир Таиланд ҳукумати бутун дунё бўйлаб инсон ҳуқуқлари гуруҳларини ғазаблантирган ҳаракат оқибатлари билан шуғулланмоқда, Қўшма Штатлар Таиланднинг бир қанча расмийларига қарши санкциялар киритди, Европа Иттифоқи ва бошқа иттифоқчилар буни қоралади.

Хитой Таиландда қўлга олинган уйғурларни террорчи деб айтди, бироқ ҳеч қандай далил келтирмади, дея хабар беради Associated Press. Уйғур фаоллари ва Ғарб расмийлари маҳбуслар айбсиз эканини таъкидламоқда.

Пайшанба куни Бангкок суди 40 киши депортация қилинганидан кейин мамлакатдаги иммиграция марказларида бошқа уйғурлар қолмаганини айтиб, ҳибсга олинган уйғурларни озод қилиш ҳақидаги аризани рад этди: “Барча уйғурлар аллақачон [Хитойга] қайтариб юборилган”.

Таиланд полицияси полковники Ватчарапон Канчанакан судда “40 нафар [уйғур] Хитойга жўнатилди, уч нафари вафот этди: 2018-йилда бири ва 2023-йилда иккитаси, иммиграция марказларида уйғурлар қолмаган.

Ҳуқуқ ташкилотларининг айтишича, Таиландда камида беш уйғур ҳамон ҳибсда қолиши мумкин. Бангкокда жойлашган People's Empowerment Foundation Таиландда етти нафар уйғур қолган, улардан беш нафари Клонг Прем қамоқхонасида эканига ишонади.