Мутахассис: Бош мияда қон айланишининг бузилиши — алоҳида патология эмас, балки бошқа касалликлар асорати!

Инсон организми тўлақонли ишлаши учун ҳар бир тана аъзоси етарли миқдорда кислород билан таъминланиши керак. Масалан, бош мияга бу муҳим модда қон томирлари орқали етказилади. Чунончи, қон томирлари билан боғлиқ касалликлар мияда кислород ва фойдали озуқа моддалари етишмаслигига олиб келиши мумкин.

Хўш, мияда қон айланиши ёмонлашишининг аломатлари қандай? Бунинг олдини олиш учун нималарга эътибор бериш керак?

Ушбу саволларга Республика ихтисослаштирилган нейрохирургия илмий-амалий тиббиёт маркази бош шифокори Улуғбек Асадуллаев жавоб берди.

— Бош мияда қон айланишининг бузилиши алоҳида патология эмас, — дейди мутахассис. — Одатда бу ҳолат бошқа касалликларнинг асорати сифатида пайдо бўлади. Уни келтириб чиқарувчи асосий омиллар қаторига бош мияни қон билан таъминловчи томирлар атеросклерози ва артериал гипертензия киради. Атеросклерозда қон томир деворларида атеросклеротик пилакчалар пайдо бўлиши туфайли қон томирлари ўтказувчанлигининг ёмонлашиши кузатилади.

Артериал гипертензия, яъни юқори қон босими эса томирларнинг шикастланишига олиб келади. Бунинг оқибатида уларнинг эластиклиги йўқолиб, ёрилиш хавфи ошади.

Кўпинча мияда қон айланишининг сурункали бузилиши секин ривожланиши туфайли унинг илк аломатларини илғаш қийин бўлади. Аксарият беморлар ушбу ҳолатда кузатиладиган бош оғриғи, бош айланиши, паришонхотирлик, иш қобилиятининг пасайиши, ҳолсизлик, уйқусизлик каби симптомларни стресс, чарчоқ ёки ёш билан боғлиқ ўзгаришлар оқибатлари сифатида қабул қилиб, бунга бепарволик билан қарайди.

‼️Ваҳоланки, бу ҳолат жиддий касалликлар, шу жумладан инсультга олиб келиши мумкин. Бу беморда тананинг бир тарафи тўсатдан фалаж бўлиб қолиши, онг, нутқ ёки ҳаракатланишнинг бузилиши, кучли бош оғриғи билан намоён бўлади.

Мияда қон айланишининг бузилишини тўғри ва самарали даволаш учун, энг аввало, унинг сабабини аниқлаш лозим. Бунинг учун шифокор умумий қон таҳлили, коагулограмма, МРТ ёки КТ, бўйин ва бош мия қон томирлари допплерографияси, электроэнцефалография (ЭЭГ), ангиография каби текширувлардан ўтишни сўрайди.

Теширув натижаларидан келиб чиқиб, врач тромболитик терапия ҳамда антикоагулянтлар, яъни қонни суюлтирувчи дорилар, қон босими, холестерин ва қондаги қанд миқдорини меъёрлаштиришга қаратилган препаратларни тайинлаши мумкин. Оғир ҳолларда, хусусан геморрагик инсультда беморда жарроҳлик амалиётини бажариш зарурати ҳам туғилиши мумкин.

Мияда қон айланишининг бузилишини олдини олишда соғлом турмуш тарзи муҳим роль ўйнайди. Яъни инсон кўпроқ мева-сабзавотлар, ёғсиз оқсиллар ва фойдали ёғларга бой бўлган маҳсулотларни истеъмол қилиши, вазнини назорат қилиши, жисмоний фаол бўлиши, зарарли одатлардан воз кечиши керак.

Шунингдек, қон томирларидаги ўзгаришларни ўз вақтида аниқлаш ва уларни даволаш учун мунтазам профилактик тиббий кўрикдан ўтиш тавсия этилади.