Китоб ўқишнинг фойдалари
Фан ва техника беҳад ривожланган хозирги даврда инсоният маънавиятининг жуда қашшоқлашиб кетаётгани ҳақида бугун нафақат эзотериклар, балки фан олимлари, медиклар ҳам гапирмоқдалар. Чиндан ҳам компьютерларда, смартфонларда, уяли телефонларда, интернетда, (хатто телевизор кўрсатувларида ҳам) кенг ўрин олиб бораётган рекламали ва бошқа турли тасвирий лавҳалар ва расмли (айниқса жанговар) ўйинлар одамларда мантиқий фикрлаш қобилиятини сезиларли равишда сусайтириб бораётгани сир эмас.
Бундай бўлиши табиий. Зеро, инсон мантиқий тафаккури фикрни тушуниш жараёнида шаклланади, тасвирни кўриш жараёнида эмас. Яъни, фикрлаш учун тасвирланган нарсани кўришдан анча бошқача шарт-шароит керак. Иккинчи томондан, экранларда акс этган тасвирлар тамошабин учуе фақат шаблон (қотириб қўйилган сурат) бўла олади холос, тамошабин тасаввурининг мустақил, ижодий ривожига йўл бермайди... Бундай фикри тормозланиб қолган одамлардан фақат ақли ноқис, тўмтоқ, серзарда одамлар келиб чиқади ва турли оилавий фожиа ва жиноятлар ҳам шунинг натижаси бўлади...
Эзотерика ҳам ҳамиша мутолаа, фикрлаш, илм олишнинг аҳамияти ҳақида азалдан кўп гапириб келган. Зеро, НОЗИЛ БЎЛАДИГАН ЮКСАК МИСТИК ИЛМЛАРНИ ТУШУНИБ қабул қилиш учун ҳам инсонда аввало мантиқий фикрлаш қобилияти шаклланган ва яхши ривожланган бўлиши керак. Хусусан, Ибн Арабий, Румий, Навоий, Ибн Сино каби зотлар ёшликларидан кўп китоб ўқиганлари маълум.
Бугунги кунда медицина фани бу масалани соғлиққа ҳам даҳли борлиги ҳақидаги маслани кўтарди. Медиклар АЛЬЦГЕЙМЕР касаллигининг тобора "ёшараётгани" (Яъни бу касаллик фақат қарияларда эмас, ёшларда ҳам кузатилаётгани) ҳақидаги фикрларни баётн этишмоқда ҳамда бу касалликка қарши чораларидан бири сифатида китоб ўқиш, мияни ишлатадиган фаолият турлари билан шуғулланиш кераклиги ҳақидаги фикрларни олдинга сурмоқда. Яъни уларнинг тушунтиришларича, китобни диққат билан, ўйлаб, фикрлаб ўқиш билан муттасил шуғулланиш натижасида қариганида ҳам инсон ақли ўз тиниқлигини сақлар экан. Албатта, китоб ўқиб, фикр юритишдан кўра, қўлига пультни олиб, телевизор кўриш ёки ноуибукни очиб олиб, виртуал реалликка кириб кетишдан осони йўқ. Лекин, олимлар бунинг зарарларини ҳам, китоб ўқишнинг эса фойдаларини ҳам ёритиб бермоқдалар
Умуман бугун психолог-олимларимиз китоб ўқишнинг фойдалари ҳақида камида қуйидаги 10 та сабабни кўрсатмоқдалар :
1. Китоб ўқийдиган одамнинг сўз бойлиги катта бўлади. Чунки китоб ўқилганда киши оддий кундалик ҳаётда ишлатилмайдиган сўзларни ҳам учратади. бу сўзнинг маъносини луғатдан излаш ҳам шарт эмас, зеро китоб умумий мазмунидан сўзнинг маъноси ҳам келиб чиқади. Гу тариқа китоб ўқиг нафақат сўз бойлигини орттиради, балки инсон билимини ҳам орттиради. (Ахир айғамбаримиз "Бешикдан ққабргача илм изланг" лемаганларми).
2. Китоб ўқиш бошқа одамлар билан мулоқот қилишга ёрдам беради. Яъни китоб ўқиган одам ўз фикрларини чиройли, аниқ, ёрқин ифодалаш имконига эга бўлади. Бир нечта мумтоз адабиётни ўқишнинг ўзида ҳам кишида гапириш санъати бир қадар ривожлангани сезилади. шу тариқа киши яхши сухбатдош бўла олади, одамларда ўзи ҳақида яхши тассурот қолдиради.
3. Китоб ўқиш инсонни дадиллаштиради.
Китоб ўқиган инсоннинг ўзига ишончи каттароқ бўлади. Чунки китобдан олган илмлари унга мадад беради. Атрофингиздаги оламларда эса сиз ҳақингзда яхши тасаввур уйғонади. бу эса сизни янада жуоъатли қилади.
4. Китоб ўқиш стрессларни камайтиради.
Стресслар бугунги одамларнинг энг асосий муаммосига айланган. Китоб текстининг бойлиги ва ритми инсон рухиятини тинчлантирувчи ва стрессларнибартараф этувчи, чал0итувчи хусусиятга эга. Айниқса уйқудан олдин китоб ўқиганлар буни яхши билишади.
5. Китоб ўқиш натижасида хотира ва фикрлаш қобилияти ривожланади.
Тафаккурни (фикрлаш қобилиятини) ривожлантириш китоб ўқишнинг энг самарали хусусиятидир. Чунки китоб ўқиганимизда биз экранлардаги бир тасвирдан бошққасига шунчаки кўчиб ўтмаймиз, балки асарни тушуниш учун асар қаҳрамонлари ва бошқа қатнашчиларнинг характерлари, гап сўзлари, хулқу атвори, фикрлаш тарзлари, табат ва б. ҳақида фикрлашимизга тўғри келади.
