Испанчада фуқаро вафот этган турмуш ўртоғининг пенсиясини олиши мумкин

Европа Иттифоқининг 16 давлатида фуқаролар вафот этган турмуш ўртоғининг пенсиясини олиши мумкин.

Булар қуйидаги давлатлар: Австрия, Болгария, Кипр, Дания, Франция, Греция, Исландия, Латвия, Голландия, Норвегия, Полша, Португалия, Руминия, Словакия, Швеция ва Испания.

Ҳар бир давлатда вафот этган турмуш ўртоғининг пенсиясини олиш шартлари, муддати, миқдори, олиши мумкин бўлганлар (айрим давлатларда эр ҳам, хотин ҳам олиши мумкин, айримларида фақат хотин) фарқ қилади.

Қуйида улардан бири, ўзим истиқомат қилиб келаётган Испанияни мисол сифатида олиб, бу тизим қандай ишлашини қисқача кўриб чиқамиз. Демак, қуйидаги маълумотлар фақат Испанияга тегишли.

Ким олиши мумкин?

Вафот этган шахснинг эри/хотини ёки умумий ҳуқуқ бўйича ҳамроҳи (common-law partner – расмий никоҳдан ўтмаган бўлса ҳам бирга яшаган аёл/эркак). Вафот этган эр/хотин/ҳамроҳнинг пенсиясини олиш шахснинг ўз пенсиясини тўлиқ олишига ҳеч қандай таъсир кўрсатмайди.

Шартлари қандай?

1. Шахснинг эри/хотини/ҳамроҳи вафот этганда, шахс уларнинг пенсиясини олиш учун ариза билан мурожаат қилиши мумкин.

2. Бундай ариза учун вафот этган шахс, агар ижтимоий ҳимоя тизимида рўйхатдан ўтган бўлса, охирги 5 йил ичида камида 500 кун давомида ёки у ўзи ишлаган бутун муддатнинг 15 йили давомида пенсия бадалини тўлаган бўлиши керак. Агар ижтимоий ҳимоя тизимидан рўйхатдан ўтмаган бўлса, ўзи ишлаган бутун муддатнинг 15 йили давомида пенсия бадалини тўлаган бўлиши лозим. Бунда ҳаёт бўлган эр/хотин/ҳамроҳ керакли муддат давомида пенсия бадали тўлангани ҳақида маълумотнома тақдим қилиши зарур.

3. Агар вафот этган шахс касбий касаллик ёки ишдаги бирор ҳодиса туфайли вафот этган ёхуд аллақачон пенсия олишни бошлаган бўлса, вафот этгунига қадар пенсия бадалини тўлаган ёки тўламаганидан қатъи назар ҳаёт бўлган эр/хотин/ҳамроҳ вафот этган шахс пенсиясини олиш учун мурожаат қилиши мумкин.

Давомийлиги ва миқдори қанча?

Вафот этган эр/хотин/ҳамроҳнинг пенсиясини олиш давомийлиги ва миқдори маълум шартларга кўра 3 хил бўлади:

1. Миқдори – вафот этган эр/хотин/ҳамроҳ пенсиясининг базавий ҳисоблаш миқдорининг 52 фоизига тенг. Давомийлиги – 14 ой. Яъни шахс 14 ой давомида ҳар ой вафот этган эр/хотин/ҳамроҳ пенсиясининг 52 фоиз миқдорида пенсия олади.

2. Агар шахсда вафот этган эр/хотин/ҳамроҳдан фарзанд бўлса ва даромади белгиланган суммадан кам бўлса, вафот этган эр/хотин/ҳамроҳ пенсиясининг 70 фоизигача бўлган миқдорда қўшимча пенсия олиши мумкин. Бундай ҳолларда шахс пенсияни вафот этгунича олаверади (маълум шартлар асосида тўхтатилиши мумкин). Яъни шахс то вафот этгунича ҳар ой ўзидан олдин вафот этган эри/хотини/ҳамроҳи пенсиясининг 70 фоизигача бўлган миқдорида пенсия берилади.

3. Расман никоҳдан ўтмаган ҳамроҳ билан бирга қанча вақт давомида ҳаёт кечирганлигини исботлашнинг имкони бўлмаса ёки ҳамроҳдан фарзанд бўлмаса, ҳаёт бўлган ҳамроҳ 2 йил давомида ҳар ой вафот этган ҳамроҳи учун пенсиянинг энг кам миқдорига тенг маблағ олиб туриши мумкин.

Испанияда вафот этган турмуш ўртоғининг пенсиясини олиш борасида юқорида келтирилганлардан ташқари яна бошқа қўшимча шарт ва шароитлар мавжуд.

П.С. Испанияда пенсиянинг ўртача миқдори ойига 1000 еврони ташкил этади. Масалан, 2016 йилда пенсиянинг энг кам миқдори ойига 636 еврони, энг кўп миқдори эса ойига 2567 еврони ташкил қилган.

Мақсуд Саломов,
UzbekLife’нинг Испаниядаги колумнисти