Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Макроиқтисодий ва ҳудудий тадқиқотлар институти (МҲТИ) мутахассислари томонидан 2024-йил учун ҳудудлар қайта ишлаш саноатининг диверсификация ва рақобат устунлиги рейтинги янгиланди.
Ушбу рейтинг ҳудудларнинг ишлаб чиқариш саноати салоҳияти ва рақобатбардошлигини баҳолашга қаратилган. 2024-йил Ўзбекистонда қайта ишлаш саноати маҳсулотларининг ҳажми 753,6 трлн. сўмни ташкил этди. Бу 2023-йилдагига нисбатан 7,7 фоиз юқори. Соҳанинг ЯИМдаги улуши 2023-йилдаги 19,4 фоиздан 2024-йилда 20,2 фоизга, инвестициялар таркибидаги улуши эса 28,6 фоиздан 29,3 фоизга ортиши иқтисодий ислоҳотлар ва трансформация жараёни натижасидир.
Рейтинг натижалари:
Рейтинг ишлаб чиқариш саноатининг диверсификация ва локализация кўрсаткичлари асосида баҳоланиб, бунда Херфиндал-Хиршман индекси (HHI) ва Аниқланган қиёсий устунлик (Revealed Comparative Advantage (RCA)) индексидан фойдаланилди.
I гуруҳдан қайта ишлаш саноати юқори даражада диверсификациялашган ва рақобат устунлигига эга бўлган Тошкент ш., Фарғона ва Наманган вилоятлари жой олди. Ушбу ҳудудларнинг ўзига хос хусусияти ишлаб чиқаришнинг диверсификацийлашгани (HHI = 818 - 1447) ҳамда тармоқларнинг аксарият қисми (ўртача 30 фоиздан юқори) рақобат устунлиги бўйича етакчи ўринга эга эканлигидир.
II гуруҳга ишлаб чиқариш саноати ўрта даражада диверсификациялашган ва рақобат устунлиги ўртача бўлган Самарқанд, Сирдарё, Қашқадарё, Тошкент, Хоразм, Сурхондарё вилоятлари (жами ҳудудларнинг 42 фоизи) кирган. Бунда ишлаб чиқариш саноатининг диверсификация коэффициенти ўртача кўрсаткичга (HHI = 1525- 2431), рақобат устунлигига эга етакчи тармоқларнинг улуши эса ўртача 22 фоизга тенг бўлган.
III гуруҳга рақобат устунлиги даражаси нисбатан паст бўлган ҳудудлар – Қорақалпоғистон Республикаси, Бухоро, Жиззах, Андижон, Навоий вилоятлари кирди. Уларнинг ишлаб чиқариш саноати диверсификациялашуви нисбатан паст (HHI = 2514 - 6310), яъни 1-2 та соҳага юқори даражада боғлиқ (ишлаб чиқариш саноатидаги улуши 60 фоиздан юқори). Шунингдек, рақобат устунлигига эга тармоқлар чекланган.
2024-йил якунларига кўра, Қорақалпоғистон Республикаси (HHI 2023-йилдаги 3145 дан 2024-йилда 2514 га яхшиланган), Андижон (4761 дан 3820 га), Бухоро (3293 дан 2590 га) ва Сурхондарё (2886 дан 2285 га) вилоятларида ишлаб чиқариш саноатида диверсификация даражаси сезиларли ўзгарган. Наманган вилояти (1604 дан 1447 га) саноатидаги ижобий ўзгаришлар туфайли ўрта даражали гуруҳдан юқори даражали гуруҳга ўтди.
Таҳлиллар шуни кўрсатадики, мамлакатимизда саноатни ривожлантиришда жойларда мавжуд салоҳият ва захиралардан оқилона фойдаланиш, янги таянч нуқталарини яратиш рақобат устунлигини барқарорлаштириш ва ҳудудлар ўртасидаги тафовутни камайтиришда ёрдам беради. Шу билан бирга, “Ўзбекистон – 2030” стратегиясида маҳаллий хомашё базасидан самарали фойдаланиш, илғор технологияларни жорий этиш, саноатнинг “драйвер” соҳаларини ривожлантириш ва ҳудудларнинг саноат салоҳиятини тўлиқ ишга солиш кўзда тутилган.
Умуман олганда, ҳудудлар қайта ишлаш саноатининг диверсификация ва рақобат устунлиги рейтинги мамлакатимизда ҳудудларининг саноат салоҳияти ва рақобатбардошлигини баҳолаш учун муҳим восита бўлиб хизмат қилади. Ушбу рейтинг натижалари ҳудудларнинг иқтисодий ривожланиш стратегиясини ишлаб чиқиш ва инвестицияларни жалб қилишда фойдали бўлиши мумкин.
Эстония ҳарбий-денгиз кучлари ва НАТО авиацияси Болтиқ денгизида Россия портига йўл олган Габон байроғи остидаги нефть танкерини қўлга олишга уриниш қилди. Воқеа Фин қўлтиғи сувларида юз берди.
Истанбулда Украина билан ўтказилган музокарада Россия ўзининг асосий талабларини маълум қилди. Бу ҳақда Россия делегацияси вакили Владимир Мединский маълум қилди, деб хабар беради Clash Report.
Нашрнинг ёзишича, Москва ҳозирда Истанбулдаги музокараларнинг энг кам натижасига ҳам рози бўлиши мумкин. Чунки Россиянинг ҳозирги тактикаси АҚШни ҳаддан ташқари ғазаблантирмаслик учун тинчлик жараёнига тайёрлигини кўрсатишдан иборат.
Нашр мухбири маълумот беришича, Истанбулдаги музокараларда Россия делегацияси, жумладан Владимир Мединский, Украина томонига Харкив ва Суми областларини босиб олиш билан таҳдид қилган.
АҚШ 2025 йил охирига қадар Европа қитъасидаги ҳарбий контингентини қисқартириш бўйича музокараларни бошлайди. Бу ҳақда НАТОдаги АҚШ доимий вакили Мэттю Уитакер маълум қилди.
АҚШ президенти Доналд Трамп Саудия Арабистони, Қатар ва Бирлашган Араб Амирликларига (БАА) қилган ташрифлари натижасида Америка иқтисодиётига 12-13 триллион доллар миқдорида сармоя киритиш бўйича келишувларга эришилганини маълум қилди.
Нодавлат ташкилот ҳисоботига биноан, 2022 йил 24 февралдан буён Россия қуролли кучлари Украинанинг 25 та меҳмонхонасига 31 марта ҳужум қилган. Ушбу меҳмонхоналар асосан фронт чизиғига яқин ҳудудларда - Харков, Донетск, Днепропетровск, Одесса ва Киевда жойлашган.
Сотувчи М.О. фуқаро Р.М.га кучли таъсир қилувчи дори воситасини шифокор рецептисиз сотган вақтида ушланиб, ундан 13 турдаги дори воситалари ва тиббий буюмлар ашёвий далил сифатида олинган.
Президент Маҳмуд Аббос таъкидлашича, мамлакат ичкариси ва ташқарисидаги фаластинлик қочқинлар сони 7 миллион кишига етди. Бу ҳақда WAFA агентлиги хабар берди.
ТИВ матбуот котиби Георгий Тихий шундай деди: Путин Зеленский билан Истанбулда учрашиш ва урушни тўхтатиш бўйича жиддий музокара ўтказиш ўрнига, Россиядан фақат шахсий ҳақоратлар эшитилмоқда.
Европа Иттифоқи Ҳарбий қўмитаси раҳбари Роберт Бригер маълум қилишича, ҳозирда Европа Иттифоқида Россия нефтини ташиётган танкерларни ушлаб қолиш операциясини бошлаш учун етарли ресурслар мавжуд эмас.
Бу ҳақда Россия туроператорлари ассоциацияси директори Майя Ломидзе “Марказий Осиёга Uzbekistan Airways қанотларида” биринчи йиллик форумида айтиб ўтди.
Украина президенти Володимир Зеленский Россия назоратидаги вақтинча оккупация қилинган ҳудудлар бўйича ҳеч қандай юридик тан олиш бўлиши мумкин эмаслигини қатъий таъкидлади.
Швейцариянинг Кёниц коммунасида тезликни оширган ўрдак йўл камерасига тушиб қолди. Berner Zeitung нашри ёзишича, ҳудудда бундай ҳолат биринчи марта содир бўлаётгани йўқ.
Эстония ҳарбий-денгиз кучлари ва НАТО авиацияси Болтиқ денгизида Россия портига йўл олган Габон байроғи остидаги нефть танкерини қўлга олишга уриниш қилди. Воқеа Фин қўлтиғи сувларида юз берди.
Сўнгги ойларда Франция ва Европада криптовалюта бизнесининг таниқли шахслари ва уларнинг оила аъзоларини ўғирлаш ёки ўғирлашга уринишлар ҳақида хабарлар кўпаймоқда.