D витамини ва терининг қариши: нималар тўғри-ю, қайси ёндашув хато эканини биласизми?
Келинг, D витамини ҳақиқатан ҳам организм учун ниҳоятда зарурми, бу витаминни терининг ёшлиги ва гўзаллигини хавф остига қўймасдан керакли миқдорда олиш мумкинми ёки йўқлигини аниқлашга ҳаракат қилайлик.
Маълум даврлар олдин педиатрлар рахит ва бошқа муаммоларнинг олдини олиш учун болаларга D витамини қабул қилишни тавсия этган. Аммо ўша пайтда дунё ултрабинафша нурларининг зараридан даҳшатга тушмаган эди. Бугун биз кўпроқ нарсаларни биламиз ва ҳеч қачон аввалгидек бепарво бўлмаймиз.
Биринчи афсона. D витамини терининг ҳолатига таъсир қилмайди
Ундай эмас. D витамини асосан ултрабинафша нурлар таъсирида терида синтезланади. Тўқималар қариши умумий жараённинг ўзида 75 фоизга камаяди. Бу салбий ҳолат, чунки D витаминининг оптимал даражаси тери мустаҳкамлигини яхшилашга, коллаген ишлаб чиқаришни рағбатлантиришга, тери сержилолигини оширишга ва ажинлар билан курашишга ёрдам беради. Бундан ташқари, у тўқималарда яллиғланиш жараёнларини бостириш учун муҳим ва ҳуснбузар пайдо бўладиган тери учун зарур бўлган баъзи омилларни рағбатлантиради.
Иккинчи афсона — организмга керак бўлган миқдорни олиш учун қуёшда бир неча дақиқа туриш кифоя
Афсуски йўқ. Организм учун зарур бўлган D витамини миқдорини олиш учун сиз ҳафтада бир марта қуёшда тахминан бир соат вақт сарфлашингиз лозим. Ва бу қуёшдан ҳимоя кремисиз амалга оширилиши керак. Гап шундаки, 70 ёшгача бўлган аёллар учун зарур бўлган суткалик доза 600 IU (халқаро бирлик)ни ташкил қилади.
Учинчи афсона — барча витаминларни “соғлом” озиқ-овқатлардан олиш мумкин
Биз истеъмол қиладиган нарсалар организм учун жуда муҳим, аммо озиқ-овқатлар ҳар доим ҳам унинг эҳтиёжларини тўлиқ қондирмайди. D витаминини ўз ичига олган озиқ-овқат миқдори биз хоҳлаган даражада кўп эмас — ёғли балиқ, жигар, мол гўшти. Ишонинг, уларни доимий ва кўп миқдорда истеъмол қилиш жуда муаммоли. Баъзи диетологлар кунига бир марта зардоб оқсилини ўз ичига олган сут маҳсулотларини истеъмол қилишни тавсия қилади, аммо бу ҳам катта савол. Шунинг учун бу ҳолда фаол биологик қўшимчаларга эътибор қаратиш ўринли.
Тўртинчи афсона — қаришга қарши курашда тери учун фақат антиоксидантлар керак
D витамини тўлиқ антиоксидант бўлиб, ултрабинафша нурлар таъсирида тўқималарда липидларнинг оксидланиш жараёнини камайтиради ва ҳужайра мембраналарини йўқ қилишдан ҳимоя қилади.
Бешинчи афсона — косметикада D витамини камдан кам учрайди
Йўқ, бундай эмас. Аксинча, D витамини косметологияда фаол қўлланилади. Масалан, қаришга қарши тери маҳсулотларининг бир қисми сифатида — кремлар, лосьонлар ва ҳатто, лаб бўёғи (гигиеник бўлса ҳам) таркибида бу витаминни учратиш мумкин. D витаминларининг бутун гуруҳи ишлатилмайди, албатта. Лекин асосан фаол модда бўлган калциферол (D3) қўлланилади. Баъзида модданинг сунъий шакллари қўшилади. Бунинг фойдали томони шуки, организм томонидан табиий равишда ишлаб чиқарилган, озиқ-овқат ёки биологик фаол қўшимча сифатида қабул қилинган витамин таъсирини кучайтиради.
