АҚШ ва Эрон ҳали ҳам савдолашяптими?

ОАВга кўра, Вашингтон ва Теҳрон кескин баёнотлар билан савдо қилади, аммо муросага тайёр; МАГАТЭ хавотирли баёнотлар билан чиқди

АҚШ президенти Доналд Трамп Эроннинг АҚШнинг ядровий келишув таклифига жавобини “қабул қилиб бўлмас” деб атади ва Теҳронни ортиқча талаблар қўйганликда айблади. “Улар бойиб кетишни истайди, биз эса бунинг аксини хоҳлаймиз”, деди у бизнес-форумда ва Исроил Бош вазири Бенямин Нетаняху билан бу масалани муҳокама қилганини қўшимча қилди.

Бу баёнот АҚШ ва Эрон ўртасида апрел ойида бошланган беш раунд музокараларидан сўнг янгради. Вашингтон уран бойитиш жараёнини бутунлай тўхтатишни талаб қилиб келади, Теҳрон буни қабул қилиб бўлмас деб ҳисоблайди. Бироқ, Аxios ва The New York Times газеталарининг ёзишича, АҚШ томони бойитишнинг паст даражасига вақтинча рухсат беришга тайёр, бу эса муросага эришиш истагидан далолат беради. Музокараларнинг янги босқичи пайшанба кунига белгиланган.

Америка келишув лойиҳасига жавобан, Эрон "музокараларнинг олдинги босқичларининг моҳиятини акс эттирмайди" ва асосий талаб - санкцияларни бекор қилишни ўз ичига олмаганини айтди. Эрон Ташқи ишлар вазирлиги матбуот котиби Исмоил Бакаийнинг айтишича, Теҳрон ўз таклифини тайёрламоқда ва уни Уммон орқали жўнатади.

Шу фонда Эрон оммавий ахборот воситалари Исроилнинг ядровий дастури, жумладан, мудофаа режалари ҳақида махфий маълумотлар олгани ҳақида хабар берди. Эрон Миллий Хавфсизлик Олий Кенгаши, агар Исроил ҳужум қилса, бу маълумотлардан жавоб зарбалари учун фойдаланиш билан таҳдид қилди. Исроилнинг ўзи анъанавий равишда ядро арсеналига эга эканлигини тасдиқламайди.

Миддле East Eye нашрининг ёзишича, Исроил АҚШга Эронга бир томонлама зарба бериш режасини тақдим этган ва у Марказий разведка бошқармаси директори Жон Ретклифф билан муҳокама қилинган. Бироқ, таҳлилчиларнинг фикрича, Бош вазир Нетаняху Трамп кўмагисиз операцияни давом эттириши даргумон, айниқса, Исроил иштирокисиз тузилган АҚШ ва Ҳутийлар ўт очишни тўхтатишдан кейин.

Вазиятни МАГАТЭ ҳисоботи ҳам қизғинлаштирмоқда: 17 май ҳолатига кўра Эронда 60 фоизгача бойитилган 408,6 кг уран тўпланган, бу феврал ойига нисбатан деярли 50 фоизга кўп. Бу аллақачон 90% қурол даражасидан бир қадам нарида. Эрон бойитилган ураннинг умумий ҳажми 9247,6 кг га етди. Агентлик раҳбари Рафаел Гросси, агар тегишли сиёсий қарор қабул қилинса, бундай захиралар бир нечта ядровий зарядлар учун етарли бўлиши мумкинлигидан огоҳлантирди.

МАГАТЭ шунингдек, Эрондан уран излари илгари топилган норасмий сайтларда ҳам ҳамкорлик қилишни талаб қилади.