Анъанавий турк нонуштаси: "Куннинг олтин таоми"

Дунёнинг энг машҳур ошхоналаридан бири бўлган Турк ошхонаси, айниқса, нонушта маданияти билан машҳурдир. Кўпинча "Олтин таом" деб таърифланган анъанавий турк нонуштаси ҳақиқатан ҳам унутилмас тажрибадир, чунки Туркиядаги нонушта нафақат кунлик ёқилғи, балки ажойиб саргузаштдир.

Турк нонушта маданиятининг асослари

Анъанавий турк нонуштаси тулум ва кашар, шунингдек, оқ пишлоқ, творог ва миҳалич пишлоғини ўз ичига олган пишлоқлар танловидан иборат. Янги узилган бодринг, помидор, қалампир ва баргли кўкатлардан ташқари, мамлакатнинг Мармара, Эгей ва Шимолий Эгей минтақаларида етиштирилган яшил ва қора зайтун, асал, қўлбола мураббо ва қаймоқ дастурхонга тортилади. Янги қизартириб пиширилган нон ва симит, лола шаклидаги стаканларда иссиқ турк чойи берилади. Турк нонуштасининг яна бир муҳим элементи қаттиқ қайнатилган тухум ёки тухум, помидор ва зираволардан иборат мазали таом бўлган менемен тақдим этилади. Дастурхонни тўлдириш ва таомларни ҳазм бўлишига ёрдам бериш учун бу бой таомдан кейин турк кофеси таклиф қилиниши мумкин.

Маҳаллий турк нонушталари: Эгей, Қора денгиз, Ван ва Газиантеп

Туркиянинг бахт соҳили бўйлаб тортиқ қилинадиган одатий Эгей нонуштаси янги сабзавотлар, кўкатлар ва мазали зайтун билан тўлдирилган соғлом ва енгил таъмларни тақдим этади. Янги нон кўпинча маҳаллий ишлаб чиқарилган зайтун мойига ботирилади ёки Бергама тулум пишлоғи билан истеъмол қилинади. Қўлбола мурабболарнинг турлари кўп бўлиб, атиргул, ўрик, анжир, қулупнай, қора тут, беҳи, цитрус мевалари, анор, ҳатто бақлажон, ўтлар, ёнғоқ ёки мандарин қобиғи каби маҳаллий маҳсулотлардан тайёрланади, шунингдек янги творог ва қовурилган ўтлар ёки ўтли пишириқлар ҳам Эгей нонушта столларининг ажралмас қисмидир.

Қораденгиз минтақасида нонушта столлари тузланган креп, маккажўхори нони, омлет ва Лаз пишириқлари каби маҳаллий лаззатлар билан тўлдирилган бўлиб, кунни ажойиб бошлайди. Бироқ, Қора денгиз нонуштаси ҳақида гап кетганда, ақлга келадиган илк рецепт, шубҳасиз, муҳлама ёки миҳлама сифатида ҳам танилган куймакдир. Трабзон нонуштасига ўхшаш бу мазали десерт маҳаллий маккажўхоридан олинган маккажўхори унини сариёғ ва махсус пишлоқ билан аралаштириб қовуриш орқали тайёрланади. Янги Вакфикебир нонига маҳаллий сариёғ, устига Анзер асал сурилади. Табиийки, турк нонушталарининг гавҳари бўлган турк чойи минтақанинг машҳур чой майдонларидан олинган чойлар билан дамланган ҳолда берилади.

Гастрономия соҳасида UNESCOning Creative Cities Network (Ижодий шаҳарлар тармоғи) га киритилган Газиантеп, Туркиядаги ажойиб нонушта анъаналари билан диққатни тортмоқда. Анъанавий турк нонуштаси, шунингдек, бейрон шўрва, нўхат ўрами, картлак кабоби, жигар, қовурилган қаймоқ, муҳамара, тухумли пиёз ва катмер каби маҳаллий ноз-неъматларни ўз ичига олган Газиантеп нонуштаси юқори энергияли куннинг ажойиб бошланишидир!

Шарқнинг гавҳари Ваннинг турк нонушта маданиятида ўзига хос ўрни бор. Туркиянинг энг бой нонуштаси ҳисобланган Ван нонуштаси шаҳарнинг ерли маҳсулоти ўтли пишлоқ ва анъанавий Ван булочкасидан ташқари, ун ва сариёғ билан пиширилган тухум муртуға ва қадимий ҳолва рецепти бўлган кавутни таништиради ва ўзгача тамни ҳадия этади. Ван нонуштасининг хилма-хиллигини бутун мамлакат бўйлаб топиш мумкин бўлса-да, бу эрталабки таомни унинг махсус тайёрланадиган жойида татиб кўриш чинакам унутилмас тажрибадир.