Электромобиллар билан келажакка йўл!

АҚШ президенти Жо Байден яқинда америкаликларга электромобиллар ва қуеш батареяларига ўтишни таклиф қилди. Унинг сўзларига кўра, қайта тикланадиган энергия манбаларига ўтиш орқали ҳар бир киши йилига 500 доллар тежаб қолиш имкониятига эга, сабаби еқилғи қуйиш шахобчаларида қиммат еқилғи учун пул тўланмайди.
AlixPartners консалтинг компанияси таҳлилчиларининг фикрича, жаҳонда сотилган янги автомобилларнинг умумий ҳажмидан электромобилларнинг улуши 2028-йилда 33 фоизга, 2035-йилга келиб эса 54 фоизга ошади.
2018-йилда Германиянинг автомобил ишлаб чиқарувчиси Volkswagen электромобиллар ишлаб чиқариш бўйича етакчиликка эришишни режалаштираетганини маьлум қилди. Ушбу мақсад учун компания 2023-йилгача 50 млрд доллар сарфлашни мақсад қилган.
Volkswagenнинг асосий рақобатчиси бўлган Япониянинг Toyota компанияси ҳам 2019-йилнинг езида ўз моделларининг электрлаштирилган версияларини ишлаб чиқаришга тайергарлик кўраетганини эьлон қилганди.
Хитой ва Европа 2030-йилгача электромобиллар учун доминант бозор бўлади. АҚШ бозорида электромобилларнинг маҳаллий моделлари айниқса, пикап сигментидаги электромобиллар ривожланиши тезлаша бошлайди. Ҳатто Россия ҳам жорий йилнинг охирига қадар ўз электромобилини ишлаб чиқаришни бошлашни режалаштирган.
Бу борада Ўзбекистонда ишлар қай ҳолда? Зеро, Ўзбекистоннинг иқлим шароитидан келиб чиқиб, электромобиллар ишлаб чиқариш ниҳоятда истиқболли деб ҳисоблаш мумкинлиги ўз-ўзидан кўриниб турибди.
Жорий йилнинг феврал ойида давлатимиз раҳбари иштирокида машинасозликни ривожлантиришнинг устувор вазифаларига бағишланган йиғилишда электромобилларни ривожлантириш масалалари ҳаи муҳокама қилинган эди.
Шавкат Мирзиеев техник талаб ва стандартларни, шунингдек, маҳаллийлаштириш масаларини ҳисобга олган ҳолда электромобиллар саноатини ривожлантириш стратегиясини ишлаб чиқиш бўйича топшириқ берган эди.
Аавтомобилсозлик соҳаси гиганти бўлган BYD билан узоқ вақтдан бери ҳамкорликни ривожлантириб келаетган "Ўзавтосаноат" АЖ Ўзбекистонда электромобилларни маҳаллийлаштиришда бош ролда бўлади.
Хитойнинг BYD автоконцерни электромобиллар соҳасида етакчи ҳисобланади. У янги энергия манбаларидан фойдаланган ҳолда енгил автомобиллар, кроссоверлар, тижорат автомобиллари ва автобуслар ишлаб чиқаради. 2022-йилнинг биринчи ярми якунларига кўра, компания 641 мингдан ортиқ электромобил сотган. Бу унга Tesla ни ортда қолдириб, дастлабки олти ой ичида электромобиллар савдоси бўйича жаҳон етакчисига айланиш имконини берди. Шу кунларда Ўзбекистонда BYD ишлаб чиқаришни ташкил этиш бўйича Битим имзоланди. Бундан ташқари, келишув шартлари ишлаб чиқарилаетган маҳсулотларни маҳаллийлаштириш дастурини ўз ичига олади-кейинги босқичларда двигателлар, электродвигателлар, шунингдек, электромобиллар учун аккумлятор батареялари ишлаб чиқариш йўлга қўйилади.
UzAuto корхоналарида BYD қайси моделларни ишлаб чиқаришни маҳаллийлаштираетгани ҳали номаьлум. Бироқ, автомобил мутахассислари тахминларга кўп ҳам эьтибор беришмайди. Ушбу лойиҳа, жумладан, киме саноати корхоналарига кучли туртки беради. Зарядлаш станциялари инфратузилмасини ривожлантириш бошқа хизматларнинг кенгайишига олиб келади. Бунда ЭЗС нафақат электр транспорт воситаларини қувватлантириш, балки тегишли маҳсулотларни сотиш орқали ҳам даромад олади.
Албатта, автомобилсозликда юқори самарани ҳисобга олган ҳолда ишлаб чиқаришнинг янги йўналиши муқаррар равишда бошқа тегишли соҳаларнинг ривожланишига олиб келади. Ушбу лойиҳага жалб қилинган юқори савияли мутахассисларга бўлган талаб ёш авлоднинг кўп мутахассисликлар бўйича сифатли таълим олишига туртки бўлади. Ўзбекистонда энг замонавий транспорт воситаларидан ташқари, янги энергия манбаларидан фойдаланган ҳолда автомобиллар ишлаб чиқариш ҳамда юқори тоифали муҳандислар сонини кўпайтиришга, техника фанларини ривожлантиришга, шунингдек, корпаратив ва ишлаб чиқариш маданиятини халқаро стандартларга мувофиқ ривожлантиришга имконият яратади.
Энди сарлавҳамизга қайтадиган бўлсак, чиндан ҳам келажакка йўл электромобилларсиз бўлмаслигини яна бир бор таькидлаш керак.