Daily Express: Путин Иккинчи Жаҳон урушидан кейинги энг катта хавфни яратди - биз Россияни жиддий қабул қилишимиз керак

Владимир Путин Иккинчи жаҳон урушидан бери Европадаги энг ҳалокатли можарони келтириб чиқарди. Бу ҳафта ўлдирилган ёки оғир яраланган рус аскарлари сони кунлик янги максимал 1700 нафарга етди. АҚШ ҳисоб-китобларига кўра, ҳозирда Россия 700 минг, Украина эса 120 минг кишини йўқотган.

Россия президентининг таъкидлашича, унинг хатти-ҳаракатлари НАТО кенгайишига ҳақли жавобдир. Аммо 1999 йилда аъзо бўлган Полша, Венгрия ва Чехия буни фақат Россияга таҳдид қилиш учун эмас, балки сиёсий ва иқтисодий жиҳатдан Европа билан уйғунлаштириш учун қилди.

Аслида, Путиннинг Россия ичида ҳарбий куч ишлатишга тайёрлиги собиқ совет иттифоқчиларини НАТОга қўшилишга ундади.

Унинг Чеченистондаги айирмачиларни шафқатсиз бостириши 2004 йилда Руминия, Словакия, Эстония, Литва ва Латвиянинг қўшилишига олиб келди.

Путиннинг 2008 йилда Грузияга бостириб кириши ва 2014 йилда Қримнинг аннекция қилиниши уни эски мактаб диктатори сифатида фош қилди. Унинг мақсади собиқ Совет Иттифоқини қайта тиклаш ва Италиядан кичикроқ иқтисодиётга эга бўлишига қарамай, Россиянинг глобал супер куч сифатидаги мақомини тиклашдир. 2022 йилда Украинага кенг кўламли бостириб кириш Швеция ва Финляндияни НАТОга қўшилишга олиб келди.

Энг ёмони, Путин Ғарбнинг Украинани қўллаб-қувватлашини тўхтатиш учун ядровий шантаждан фойдаланди.

Деярли 1000 кун давом этган жанглардан сўнг, уруш боши берк кўчага айланди. Бу Россия учун ҳам ҳарбий, ҳам иқтисодий жиҳатдан қимматга тушди . Инсоний талофатлардан ташқари, унинг армияси минглаб танклар, зирҳли техника ва артиллерия қисмларини йўқотди.

Ўз мақсадларига эриша олмагани Путинни ўз уйида ва иттифоқчилари назарида заифлаштирди. Хитойдан келадиган нефть даромадларига қарамай , савол туғилади: Россия иқтисодиёти унга юкланган стрессга қанча вақт бардош бера олади? Путиннинг аскарлар, жиҳозлар ва пуллари тугагач, унинг ядровий арсеналигина қолади.

Шуни ҳам таъкидлаш керакки, Путинга урушни ўз шартларига кўра тугатишга имкон берадиган ҳар қандай келишув тинчлик бўлади. Бу қисқа муддатда тинчликка олиб келиши мумкин, аммо бу ғалаба уни ўз уйида ва Хитой, Шимолий Корея ва Эрон назарида мустаҳкамлайди. Бу унга вайрон бўлган иқтисодиёти ва армиясини тиклаш учун жуда зарур бўлган нафас олиш жойини яратиб беради.

Энг муҳими, Путинга асоссиз тажовузкорлик билан қутулишга рухсат бериш Хитойга даҳшатли хабар бўлади. У Тайванни эгаллашга ўзини қодир ҳис қилиши мумкин. Умид қиламизки, Трамп Россия ва Хитойнинг хавф-хатарларини тушунади ва қабул қилади, шунингдек, унинг ҳар қандай жавоби кенгроқ можарога олиб келиши мумкин.

Трамп АҚШнинг Европадаги иштироки ва мажбуриятларини камайтирган ҳолда эътиборини Хитойга қаратиши мумкин. Бундай вазиятда, ҳатто ялпи ички маҳсулотнинг 4 фоизини мудофаага сарфлаш ҳам етарли бўлмайди. Натижада, Путиннинг Украинага босқини Иккинчи жаҳон урушидан буён энг хавфли, беқарор ва олдиндан айтиб бўлмайдиган геосиёсий вазиятни келтириб чиқарди.