Асоссиз судланган шахс реабилитация қилинди

Мамлакатимимзда  кейинги уч йилдан ошиқроқ вақт мобайнида суд-ҳуқуқ тизимини тубдан ислоҳ қилиш, яъни соҳани янада демократлаштириш ва эркинлаштириш, фаолияти самарадорлигини юксалтириш, аҳолининг одил судловга бўлган ишончини ошириш, жамиятда қонун устуворлигини таъминлаш ҳамда қонунийликни мустаҳкамлаш, суд ҳокимиятининг чинакам мустақиллигини, фуқаролар ҳуқуқ ва эркинликларининг ишончли ҳимоясини юзага келтириш, жисмоний, юридик шахсларнинг мурожаатларини ўз вақтида ва қонун асосида ҳал қилиш каби самарали ишлар амалга оширилмоқда.
Президентимизнинг жорий йил 24 январда Олий Мажлисга Мурожаатномасида “Судьяларимизнинг адолатни ва қонун устуворлигини таъминлаш борасида оқлов ҳукмларини чиқараётгани, ҳеч шубҳасиз, суд-ҳуқуқ соҳасидаги энг катта ютиғимиздир” деб билдирган фикрлари, бундан кейин ҳам  судлар томонидан адолатни қарор топтиришдаги фаолияти самарадорлиги оширишда дастуриламал  бўлади деб ҳисоблаймиз.  
Хусусан,  ўтган 2019 йил давомида жиноят ишлари бўйича Бухоро вилоят суди томонидан 56 шахсга оид 36 та жиноят иши бўйича оқлов ҳукми ва ажримларининг чиқарилиши фуқароларнинг бузилган ҳуқуқ ва эркинликларини суд томонидан ишончли ҳимоя қилишнинг бир кўриниши бўлиб, қуйидаги мисолни келтирмоқчимиз:  
    Ўзбекистон Республикаси ЖК 210-моддаси 3-қисмининг “б” банди билан ЖКнинг 45-моддасига асосан 2 йил мансабдорлик ва моддий жавобгарлик лавозимларида ишлаш ҳуқуқидан маҳрум қилиниб, 10 йил 6 ой озодликдан маҳрум қилиш жазосига судланган А.Салохиддинов (исм шарифи ўзгартирилган) Ички ишлар органларида жиноят қидирув ва уюшган жиноятчиликка қарши курашиш бўлинмасида ишлаб, ҳокимият вакили, мансабдор шахс бўла туриб, ўз хизмат мавқеидан қасддан фойдаланган ҳолда тамагирлик йўли билан бир гуруҳ бўлиб, қиймати 5.176.000 сўмга тенг бўлган  4 минг АҚШ долларини пора тариқасида олишиб, шунча миқдорда мулкий наф кўришганликда айбли деб топилган.
А.Салохиддинов келтирган Апелляция шикоятида, биринчи босқич суди томонидан иш ҳолатлари тўлиқ текширилмасдан, судда аниқланган далилларга асосан ҳукм чиқарилмагани ҳақида важлар келтирилиб, суд ҳукмини бекор қилишни сўраган.
ЖПК нинг 463-моддаси 1-қисмига мувофиқ, айблов ҳукми тахминларга асосланган бўлиши мумкин эмас ва фақат судланувчининг жиноят содир этишда айбли эканлиги суд муҳокамаси давомида исбот қилинган тақдирдагина чиқарилади, айблов ҳукмига жиноят содир этилишининг иш бўйича барча мумкин бўлган ҳолатларни текшириш, иш материалларида маълум бўлиб қолган барча кам-кўстни тўлдириш, юзага келган ҳамма шубҳа ва қарама-қаршиликларга барҳам бериш натижасида йиғилган ишончли далилларгина асос қилиб олиниши лозим деб кўрсатилган талабидан келиб чиқиб;
Судлов ҳайъати, келтирилган шикоятни қаноатлантириб, суд ҳукмини бекор қилиб, А.Салохиддиновни Ўзбекистон Республикаси ЖПКнинг           83-моддасига асосан реабилитация қилиш ҳақидаги фикрларини тинглаб, апелляция шикоятида келтирилган важларни жиноят иши ҳужжатлари билан бирга таҳлил қилиб, ОҚЛОВ  ҳукми чиқариб, А.Салохиддиновга, Ўзбекистон Республикаси ЖПКнинг 304-313-моддаларида назарда тутилган тартибда, жиноий таъқиб натижасида етказилган мулкий, маънавий ва бошқа зиён оқибатларини бартараф қилиш ҳуқуқига эга эканлиги эътироф этилди.
Ўзбекистон Республикасининг асосий қонуни ҳисобланган Конституциянинг “Инсон ҳуқуқлари ва эркинликларининг кафолатлари” бобида Ҳар бир шахсга ўз ҳуқуқ ва эркинликларини  суд орқали ҳимоя қилиш, давлат органлари, мансаабдор шахслар, жамоат бирлашмаларининг ғайриқонуний ҳатти-ҳаракатлари устидан судга шикоят қилиш ҳуқуқи кафолатланганлиги мустаҳкамлаб қўйилган.
Мухтасар айтганда, мамлакатимиз тараққиёти, унинг янада гуллаб-яшнаши, фуқароларнинг фаровон ҳаёт кечириши ҳамда уларнинг хақ-ҳуқуқлари поймол бўлишини олдини олиш, суд ҳокимиятининг шунингдек ҳар бир давлат органи ва ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларнинг вазифасидир.  

Жиноят ишлари бўйича Бухоро
вилоят суди раиси ўринбосари                                                  А.Шайдоев