Ўзбекистон ва ШҲТ: кўптомонлама ҳамкорликнинг янги қамрови

A A A
Ўзбекистон ва ШҲТ: кўптомонлама ҳамкорликнинг янги қамрови

Ўзбекистон Давлат мустақиллигининг 30-йиллиги арафасида мамлакатимизнинг барча соҳаларида ислоҳотларнинг жадал суръатларда амалга оширилиши, янги ғояларнинг, жумладан ривожланиш истиқболлини белгилашнинг янги усуллари ва шаклланишини гувоҳи бўлмоқдамиз.

Амалга оширилаётган ислоҳотлар, бир томондан, ижтимоий йўналтирилганлиги, кўлами, қамрови, суръати билан олдингилардан кескин фарқ қилса, иккинчи томондан - халқаро мунособатларнинг жиддий трансформацияси, анаънавий ва янги куч марказлари ўртасидаги тарангликнинг ортиб бориши, айниқса пандемия туфайли жаҳон сиёсатдаги зиддиятларнинг янги шакллалари вужудга келаётган мураккаб бир шароитида олиб борилмоқда. Айтиш мумкинки, бундай шароитда ички ва ташқи сиёсатнинг уйгунлигини таъминлаш, миллий манфаатларни тез суръатларда ўзгараётган реалликка мослаб бориш бориш – Ўзбекистон ташқи сиёсатида турган устувор масалалардан бири. Ушбу вазифани изчил ва самарали ечиш эса уни “минтақадаги масъул давлат” мақомига етаклаб, халқаро майдондаги нуфузининг ортиб бориши учун хизмат қилмоқда.

Ушбу ташқи сиёсий мақсадни ҳаётга тадбиқ этишнинг серунум воситаларидан бири – замонавий халқаро муносабатлардаги мавжуд кўптомонлама дипломатиянинг кенг имкониятларини самарали сафарбар қилиш. Бу йил 20 йилни қаршилаган Шанхай ҳамкорлик ташкилоти айнан ана шундай муҳим дипломатик платформадир.

Ўзбекистонда кузатилаётган жиддий модернизация ва ислоҳотлар жараёни мамлакат ташқи сиёсатида, шу жумладан, унинг ШҲТ доирасидаги фаолиятида ҳам янги даврни бошлаб берди, дейиш мумкин. Мамлакатимиз янги ташқи сиёсий фаолият стратегиясининг муҳим тамойиллари - ташаббускорлик, прагматизм ва очиқлик – унинг ушбу тузилмадаги иштирокида ҳам ўз аксини топмоқда. ШҲТнинг Остона (2017 йил), Циндао (2018 йил), Бишкек (2019 йил) ва Москва (2020 йил) саммитларида Ўзбекистон томонидан илгари сурилган ташаббуслар бунинг тасдиғи бўла олади.

Хусусан, Ўзбекистон Республики Президенти Ш.М.Мирзиёевнинг 2020 йилдаги ШҲТ саммитидаги дастурий нутқида миллий манфаатларимизга таянган ҳолда, халқаро мунособатларда короновирус туфайли вужудга келган ва келаётган янги тенденцияларни инобатга олувчи стратегик таклифларни илгари сурган эди. Дарҳақиқат, кейинги салкам икки йил ичида пандемия халқаро муносабатларда кечаётган фундаментал ўзгаришларни янада кескинлаштириб юборди, давлатлар ва халқаро ташкилотлар олдига янги вазифаларни қўймоқда. Буни чуқур англаш ва тегишли хулосалар қилиши ҳали давом этаётган жараён.

Шундай бир шароитда Ўзбекистон етакчиси “ШҲТ ҳар биримиз кучли бўлган тақдирдагина кучли бўлади” – деган жиддий мулоҳазаларга ундовчи фикрни ўртага ташлади. Қолаверса, давлатимиз раҳбари давом этаётган мураккаб шароитда ташкилот қандай вазифаларни белгилаб олиши ва уларга қандай эришиш хусусида ҳам аниқ таклиф ва ташаббусларни илгари сурди.

Биринчидан, маълумки, инқироз даврида миллий бозорларни ҳимоя қилиш ва уларни салбий оқибатлардан сақлаш мақсадида мамлакатлар турли хил тўсиқлар ва таъқиқларни жорий этмоқда. Бундай чоралар қисқа давр учун самарали бўлиши мумкин, аммо узоқ муддатли истиқбол учун - ҳам миллий, ҳам жаҳон иқтисодиёти учун тизгинловчи омил сифатида намоён бўлмоқда.

Шу муносабат билан Ўзбекистон раҳбарининг асосий тезиси тизгинловчи омилларни бекор қилишга ва ШҲТга аъзо мамлакатларнинг иқтисодий ривожланишига туртки беришга қаратилган. Хусусан, савдо-иқтисодий алоқаларни ва ишлаб чиқариш кооперациясини жонлантириш чоралари таклиф қилинди. Ушбу мақсадларга эришиш механизми сифатида ўзаро савдода тўсиқларни бартараф этиш, божхона таомилларини соддалаштириш, мамлакатлар ўртасидаги электрон тижоратни ривожлантириш ва ўзаро инвестицияларни рағбатлантириш муҳимлиги қайд этилди.

Иккинчидан, ШҲТ доирасида аҳоли саломатлигига янги таҳдидлар ва хавфларга қарши кураш бўйича амалий ҳамкорликни кучайтириш таклифи илгари сурилди. Пандемия соғлиқни сақлаш тизими миллий сарҳадларда чекланиб қолмаслиги, аксинча минтақавий ва глобал миқёсда келишилган ёндашув ва ҳамкорликка объектив эҳтиёж эканлигини аниқ-равшан намоён қилди. Афсуски, бу жараёнлар секин кечмоқда, пандемия атрофидаги вазият етакчи куч марказлари ўртасида анъанавий зиддиятлар билан қоришиб кетиши кузатилмоқда. Лекин, бу – бундай чегара билмас муаммонинг ечимсиз қолишиши керак, дегани эмас.

Шу нуқтаи-назардан Президент Ш.М.Мирзиёевнинг соғлиқни сақлаш тизимига янги масофавий технологияларни жорий қилиш, шунингдек хавфли юқумли касалликлар тарқалиши тўғрисида ахборот алмашинуви тизимини яратиш, ШҲТ мамлакатлари турдош клиникалари ўртасида ўзаро ҳамкорликни таъминлаш, ҳамда эпидемияни келтириб чиқарадиган касалликларга қарши кураш бўйича тиббий муассасаларнинг кенг тармоғини шакллантириш ҳақидаги таклифи долзарб ва замон билан ҳамнафасдир. Юқумли касалликлар диагностикаси, профилактикаси ва уларни даволаш соҳасида тажриба алмашишга йўналтирилган қўшма халқаро лойиҳаларни ишлаб чиқиш ва амалга ошириш, шифокорларнинг қўшма отрядлари фаолиятини ва уларни тайёрлашни ташкил қилиш бўйича аниқ таклифлар ҳам муҳим аҳамиятга эга. Ушбу чоралар бутун дунё учун янги бўлиб, нафақат ШҲТ га аъзо мамлакатлар, балки бошқа мамлакатлар манфаатларига ҳам жавоб беради.

Учинчидан, рақамлаштириш трансформацияси кечиктириб бўлмас вазифа эканлигини ҳаётнинг ўзи кўрсатмоқда. Жоиз бўлса, бу – глобаллашувда сифат жиҳатдан янги трендни бошлаб бермоқда. Айниқса пандемия шароитида рақамли технологиялар дунёдаги барча мамлакатларнинг тараққиётини белгилаб берувчи муҳим омилга айланмоқда.

  • етакчиси ушбу мавзуни ШҲТ кун тартибидан қатъий жой олиш кераклигини қайд этаркан, аҳолининг кенг қатламларини рақамли саводхонликка ўқитиш ва ушбу мутахассислик бўйича кадрларни тайёрлаш бўйича келишилган ўқув режаларини яратиш таклиф қилинмоқда. Нега йирик қўшма лойиҳалар эмас, рақамли саводхонликдан бошлаш жоиз, деган туғилиши мумкин. Катта мақсад сари йўл – кичик қадамлардан бошланади. Қолаверса, глобал рақамлашиш – мунозарали масала бўлиб қолмоқда. Афсуски, халқаро миқёсда бу соҳада ҳамкорликдан кўра рақобат кўпроқ кузатилмоқда. Бундай бир шароитда рақамли саводхонликни изчил ошириш ва бу тармоқда рақобатбардош мутахассисларни тайёрлаш орқали ушбу йўналишдаги энг асосий муаммо – ривожланган ва ривожланаётган мамлакатлар ўртасидаги ортиб бораётган тафовутни қисқартириш йўлида кичик, ўта керакли қадам эканлиги шубҳасиз.

Тўртинчидан, Ўзбекистон Республикаси Президенти ўзгараётган минтақавий ва халқаро шароитга қарамасдан, ШҲТ ташкил топган илк даврдаги асосий устувор вазифа – Марказий Осиёда барқаорлик ва хавфсизликни таъминлаш янгича долзарб аҳамият касб этаётганлигини таъкидлади. Бу хатарлар ўзгармоқда, янгича тус олмоқдаю «…Ҳозирги шароитда террорчилик, экстремизм ва наркобизнес таҳдидлари сусайгани йўқ, аксинча кучаймоқда ва янги шаклларда намоён бўлмоқда» - деди хусусан мамлакатимиз етакчи Москва саммити давомида. Бундан ташқари, ёшларнинг радикаллашувида, террорчиларни молиялашда ахборот технологиялари ва ижтимоий тармоқларнинг роли ортиб бормоқда ва бу ташкилот олдига янги вазифаларни қўймоқда.

Дарҳақиқат, 20 йил аввал таъсис этилган Шанхай ҳамкорлик ташкилотининг муҳим доктриниал асосларини “уч ёвузлик”ка қарши кураш концепцияси ташкил этган ва бу борада тузилма эришган ютуқлар шубҳасиз. Лекин, ўтган давр ичида минтақа ва унинг атрофида вазият жиддий ўзгарди ва бу жараён давом этмоқда. Шундай бир шароитда, Президент Ш.М.Мирзиёев томонидан ташкилотни ўзгариб бораётган хавфсизлик соҳасига мослаштириш, ваколатли идораларнинг ишчи алоқаларини жонлантириш, бу борада таъсир кўрсатишнинг янги механизмларини жорий қилиш хусусидаги фикрлари катта аҳамият касб этади.

Қолаверса, яқин орада АҚШ ва НАТО ҳарбий қисмларининг Афғонистондан олиб чиқилиши минтақавий хавфсизликни таъминлаш масалалаларининг қайтадан ШҲТ кун тартибидаги устувор масалалардан бири сифатида қўймоқда. Вашингтонда бу ҳақда ҳали қарор қабул қилинмасдан олдин, ШҲТнинг ўтган йилги саммитида Ўзбекистон етакчиси “…бугунги кунда Афғонистонда узоқ кутилган тинчликни асраш бўйича тарихий имкониятни сақлаш ҳар қачонгидан ҳам муҳимдир” – деб баён қилганди. Шу мақсадга эришиш учун “ШҲТ-Афғонистон” мулоқот гуруҳининг келгуси хатти-ҳаракатларига оид “Йўл харитаси” доирасида Афғонистоннинг ижтимоий-иқтисодий тикланишига кўмаклашиш юзасидан амалий чора-тадбирлар режасини ишлаб чиқиш ва қабул қилиш таклифи илгари сурилди.

Шуни алоҳида таъкиддлаш керакки, расмий Тошкент Шанҳай ҳамкорлик ташкилоти доирасида Афғонистондаги вазиятни барқарорлаштириш борасидаги мавжуд салоҳиятдан унумли фойдаланиш масаласига доимий равишда эътибор қаратиб келади. Президент Ш.Мирзиевнинг янги - “ШҲТ-Афғонистон” Мулоқот гуруҳининг 2019 илда қабул қилинган “Йўл харитаси”ни аниқ чора-тадбирларни ишлаб чиқиш ташаббуси – Ўзбекистоннинг ушбу муаммога нисбатан прагматик ёндашувининг яна бир тантанаси. Сўз аниқ ишлар – қирқ йилдан ортиқ уруш сабаб азоб чекаётган Афғонистон иқтисодиётининг тикланишига, ушбу мамлакат аҳолисининг фаровонлигини ошириш учун хизмат қилувчи инфраструктура тизимларини шакллантириш, ШҲТга аъзо давлатлар билан савдо-иқтисодий алоқаларни жадаллаштириш хусусида.

Бешинчидан, ШҲТ доирасида Афғонистонни минтақавий иқтисодий-ижтимоий жараёнларга тобора кенг жалб этиш Ўзбекистоннинг ушбу ташкилотдаги яна бир устувор ёндашуви – Марказий Осиё ва унинг атрофида транспорт ва иқтисодий ўзаро боғликликни кучайтириш учун муҳим геосиёсий шарт-шароитларини яратиб бериши аниқ. Шак-шубҳасиз, Афғонистондаги тинч тараққиёт – мазкур жумбоқнинг шартли ечимларидан бири.

Шу маънода ўзгариб бораётган халқаро ва минтақавий вазиятда ШҲТнинг Ўзбекистон ташқи сиёсатининг стратегик ва устувор йўналиши – Марказий Осиёда хавфсизлик ва барқарорликни таъминлаш, серқиррали ва ўзаро манфаатли савдо-иқтисодий ҳамкорликни ривожлантириш, мавжуд муаммоларни изчил равишда бартараф этиш учун қулай платформа сифатидаги ролининг ортиб бориши кутилмоқда.

С.Жўраев, Тошкент Давлат Шарқшунослик Университети профессори.

Р.Нурембетов, Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар вазирлиги бошқарма бошлиғи.

С.Убайдуллаева, Тошкент Давлат Шарқшунослик Университети ўқитувчиси.


Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).

Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!

Исроил Россияни Эронга ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимларини етказиб беришдан тийилишга чақирди

Исроил молия вазири Элькин Россиядан Эронга ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимларини етказиб бермасликни сўради.

Маданият вазири коррупцияда айбланиб судга тортилади

Маданият вазири коррупция ва мансаб ваколатини суиистеъмол қилишда айбланиб судланади.

Маҳмуд Мурадов: "Тахминан 700 минг АҚШ доллари минусга кирдим"

Muradov Professional League ММА ташкилоти нима учун мусобақалар ташкил қилмаётганининг сабаби ҳам айтилди.

Юраги уриб турган бемор ўлганга чиқарилди ва унинг ички аъзоларидан фойдаланишди

Органларни харид қилиш ташкилотлари шифокорларни беморларга ўлимни тезлаштирадиган дориларни юборишга ундамоқда.

Айрим мактабларда қизларга юбка кийиш тақиқланди. Ота-оналар норози!

Таълим вазирлиги ота-оналарнинг шикоятларига жавоб берди.

Ҳиндистон ўз талабаларига Ўзбекистондаги университетда ўқишни тақиқлади

Душанба куни Ҳиндистон Тиббиёт Кенгаши (NMC) тиббиёт йўналишидаги абитуриентларга Марказий Америкадаги учта ва Ўзбекистоннинг бир тиббиёт университетига бакалавриат даражасида тиббий таълим олишдан қатъий тийилишни қатъий тавсия қилди.

Яқин ойларда Украина янги президентга эга бўлади

Зеленский ўз лавозимидан "зўрлик билан" четлаштирилиши мумкинлигини айтди

Фарғонада шифокор адашиб беморнинг соғлом оёғини кесиб ташлади

Сўнгра беморнинг ҳаёти ва соғлиғини хавф остига қўйиб, бирор-бир тиббий кўрсатма бўлмагани ҳолда унинг “чап оёқ сон соҳасини ампутация қилиш” режасини ишлаб чиққан.

Европа нега Россияга қўллаётган санкцияларни Исроилга ҳам жорий этмаяпти?

Мерц Европа нега Россияга қўллаётган санкцияларни Исроилга ҳам жорий этмаётганини тушунтирди.

Бугундан мижозларга кредит ажратишда янги тартиб кучга киради

Агар сиз охирги 6 ойда банкдан ҳеч қандай кредит олмаган бўлсангиз ёки илк марта кредитга мурожаат қилаётган бўлсангиз, банк қарз юкини ҳисобламаслиги мумкин.

Кеча Ўзбекистонда энг иссиқ ҳарорат рекорди янгиланди!

Бу хақда Ўзгидромет хабар бермоқда.

Тошкентда андижонлик "доставкачи" йигитни зўрлаган 2 нафар аёл қамалди

31 ёшли С.А. пиццани олиб қўлига доставкачига пул тутқақазади ва уйга таклиф қилади.

“UzAuto Motors” янги тўлов шартларини эълон қилди

“UzAuto Motors” 2025 йил 21 июлдан бошлаб мижозларга Chevrolet Onix, Tracker ва Damas моделдаги автомобилларни янги шартларда харид қилиш имконини тақдим этмоқда.

Аёлларнинг пенсия ёши яна 6 ойга оширилди

Низом 1 июлдан кучга кирди

Машҳур блогер Абдурозиқ Дубай аэропортида ҳибсга олинди

Расмий идоралар ҳозирча бу ҳодисага изоҳ бермаган ва иш тафсилотларини ошкор қилмаган.

Яҳудийлар бош вазири Макроннинг қароридан кейин жириллашни бошлади

Бу ҳақда яҳудий давлати бош вазири Беньямин Нетаньяху Х ижтимоий тармоғидаги саҳифасида ёзди.

Дунёда гўзал бир халқ борки, унинг маданияти бутун дунё эътиборини тортмоқда

Дунёда 100дан ортиқ давлат борки, уларнинг ҳар бирига хос тарих, маданият ва миллийлик бор ва булар инсонни ўзига жалб қилади. Дунёда гўзал бир халқ борки, унинг маданияти бугун бутун дунё эътиборини тортмоқда. Сиз Қорақалпоғистон ҳақида билармидингиз?!

Шавкат Мирзиёевни ҳақорат қилган шахс Озарбайжонда қўлга олинди

Бу ҳақда Озарбайжон Бош прокуратураси хабар берди.

ZOOM`да "ҳунар" кўрсатган давлат хизматчиси ишдан ҳайдалди

Видеоселектор пайти тиззасига аёлни ўтқазиб олган мансабдор юзасидан Бандлик вазирлиги муносабат билдирди.

Рамзан Қодиров Бодрумда дам олаётган пайтда чўкиб кетишига оз қолди

Рамзан Қодировнинг ўзи ҳозирча ушбу воқеа бўйича ҳеч қандай расмий изоҳ бергани йўқ.

Қашқадарёда болаларга ноқонуний диний таълим берган шахс қўлга олинди

У ушбу таълим учун ҳар бир ўқувчидан 100 АҚШ доллари миқдорида тўлов олган.

Филиппиндаги тошқинлар оқибатида камида 19 киши ҳалок бўлди

Яна 11 киши бедарак йўқолди хабар бермоқда маҳаллий оммавий ахборот воситалари.

Шавкат Мирзиёев Россия президентига ҳамдардлик билдирди

Россиянинг «Ангара» авиакомпаниясига тегишли Ан-24 самолёти 24 июл куни Амур вилоятида ҳалокатга учради.

Грецияда йирик ўрмон ёнғини: бир нечта қишлоқ аҳолиси мажбуран эвакуация қилинди

Грециядаги қаттиқ иссиқлик фонида яна бир йирик ўрмон ёнғини келиб чиқди — бу сафар Коринф шаҳри яқинида, жанубий муниципалитетдаги тоғли ҳудудда. Ҳокимият маълумотларига кўра, ёнғин тез суратда тарқалган ва маҳаллий аҳоли ўз уйларини шошилинч тарк этишга мажбур бўлган.

АҚШ Гарвард университетининг чет эллик талабалар учун визага ҳомийлик қилиш ваколати устидан тергов бошлади

Бу ҳақда АҚШ давлат котиби Марко Рубио ижтимоий тармоқда ёзди.

Ғазода очлик хавфи: 100 дан ортиқ инсонпарварлик ташкилоти огоҳлантирди

Ғазо секторидаги очлик хавфи борасида “Save the Children”, “Chegarasiz шифокорлар” каби йирик ташкилотлар ҳам иштирок этган 100 дан ортиқ инсонпарварлик гуруҳи қўшма баёнот билан чиқди.

Украинада коррупцияга қарши органлар ваколатлари чекланишига қарши норозилик намойишлари ўтказилди

Украина пойтахти Киев ва мамлакатнинг бир қатор шаҳарларида "Миллий коррупцияга қарши кураш бюроси" (НАБУ) ҳамда "Махсуслаштирилган коррупцияга қарши прокуратура" (САП) ваколатларини чекловчи қонунга қарши оммавий норозилик намойишлари бўлиб ўтди.

Россия ва Украина учрашувларининг учинчи раундида тинчлик шартлари муҳокама қилинади

Истанбул Россия ва Украина ўртасида 2022 йил 24 февралда бошланган урушни тугатиш мақсадидаги тўғридан-тўғри музокаралар майдони бўлиб қолмоқда. Томонлар учинчи раундни ўтказишга ўзаро розилик берган.

Ғазода Исроил ҳужуми оқибатида 8 нафар фаластинлик ҳалок бўлди

Бу ҳақда WAFA ахборот агентлиги хабар берди.

Ер тезроқ айлана бошлади – тадқиқот

Сайёра тезроқ айланмоқда, 10 июль йилнинг энг қисқа куни бўлди, у стандарт 24 соатдан 1,36 миллисонияга камроқ давом этди. Бу ҳақда DW халқаро Ер айланиш хизмати ва АҚШ ҳарбий-денгиз обсерваториясига таяниб хабар бермоқда.

Ангренда 14 ёшли қиз 4 нафар йигит томонидан зўрланди

Мазкур ҳолат Болалар омбудсмани ва Ижтимоий ҳимоя миллий агентлиги томонидан алоҳида назоратга олинган.

Ўзбекистонликлар 1 миллиарддан ошиқ пулини Лабубуга ишлатиб юборишди

Жаҳон маркетплейсларида мазкур ўйинчоқ 22 доллардан 900 долларгача сотилмоқда. Миллий маркетплейсда эса мазкур ўйинчоқларни 45 минг сўмдан топиш мумкин.

Тошкент вилоятида ЙПХ машинаси иштирокида ЙТҲ юз берди

ЙҲХБ хабарига кўра, ҳар иккала ҳолатда ҳам ҳаракат иштирокчиларининг соғлиғига зиён етмаган.

Украинада Mirage 2000 қирувчи самолёти қулаб тушди

Украина ҳарбийларининг маълумотига кўра, парвоз вақтида авиация техникасида носозлик юзага келган.

Тошкентда самолёт бортида йўловчи аёлга шаҳвоний шилқимлик қилган эркак қамалди

Аёл эса эркакка бу ҳаракатларини тўхтатишини ва ўзини тўғри тутиши кераклигини айтишига қарамасдан, у ўз ҳаракатларини давом эттирган.

Қибрайда қурилиш моллари дўконида ёнғин чиқди

Хабарга асосан, ёнғинни ўчириш учун 5 та ёнғин-қутқарув экипажлари соат 10:57 да воқеа жойига бориб, 11:17 да ўраб олинган ва ёнғин соат 11:50 да тўлиқ ўчирилган.

Россия радикал каналларга обуна бўлган хорижлик фуқароларини мамлакатга киритмаяпти

Россия чегарачилари сўннги пайтларда Ўзбекистон ва Тожикистон фуқароларини радикал диний каналларга обуна бўлгани учун мамлакатга киритишдан бош тортмоқда. Бу ҳолат ТАСС агентлиги ўрганган 20 дан зиёд суд материалларида қайд этилган.

Эрондаги жазирама сув ва электр танқислигига олиб келди

Эронда кузатилаётган ғайритабиий иссиқ об-ҳаво туфайли сув омборларидаги сув сатҳи сўнгги бир асрдаги энг паст даражага тушди. Бу эса мамлакат бўйлаб сув ва электр таъминотида жиддий узилишларга сабаб бўлмоқда.

Исроил мудофаа кучлари сўнгги 24 соат ичида Ғазода ҲАМАСга тегишли ўнлаб манзилларни йўқ қилди

Бу ҳақда “Report” нашри IDF матбуот хизматига таяниб хабар қилди.

Эрдўған: Ғазодаги геноцидга сукут қилиш – жиноятга шерикликдир

Туркия Президенти Ражаб Тоййиб Эрдўған Истанбулда бўлиб ўтаётган IDEF-2025 мудофаа кўргазмасида нутқ сўзлар экан, Ғазода рўй бераётган воқеаларга нисбатан жаҳон ҳамжамиятининг сукутини қаттиқ танқид қилди.