Ҳар йили Саудия Арабистонининг аҳолиси бир ҳафта давомида уч миллионга кўпаяди. Чунки Зулҳижжа ойининг дастлабки 10 кунида бутун дунёдан мусулмонлар ҳаж ибодатини адо этиш учун Макка шаҳрига келади. Аҳолининг қисқа муддат ичида бу қадар кўпайиб кетишига дунёнинг кўплаб шаҳарлари тайёр эмас. Аммо замонавий Макка шаҳрининг қурилишида шу нарса ҳисобга олинган. Шунга қарамай, бу ерда ҳам баъзан фалокатли тиқилинчлар юз бериб туради. Бу йилги ҳаж мавсумида Мино водийсида юз берган фожеада 700 дан зиёд одам ҳалок бўлгани бунга бир мисол.
Бу каби фожеаларнинг олдини олиш учун ҳаж ибодати билан боғлиқ иншоотлар қурилишига Саудия Арабистони ҳукумати дунёнинг энг яхши архитектор ва дизайнерларини таклиф этади. Ҳаж арконлари билан боғлиқ тиқилинч муаммоларини бартараф этишда қандай архитектура ва дизайн усулларидан фойдаланилган? Бу мақолада шу мавзу ёритилади.
Ҳожилар учун махсус қурилган аэропорт
Қирол Абдулазиз аэропортидаги анъанавий бадавий чодирларига ўхшатиб қурилган Ҳаж терминали бир миллион кв. метрга яқин майдонни эгаллаб, томи тефлон полимери ва ойнали пластмасса билан ёпилган. Йўловчилар юкларини иқлими назорат қилинадиган бўлинмадан олишади. Ҳавонинг табиий алмашинуви энг оптимал таъминланган очиқ жойдаги кутиш залида эса, ташқарида ҳаво 50 даража иссиқ бўлса ҳам, ҳарорат 25 градусдан ошмайди.
Ҳар куни 600 тонна ахлат пневматик қувурларда тортиб олинади
Масжидни қайта қуришга сарфланган 20 миллиард доллардан ортиқ харажат ичида муҳим бир муаммони бартараф этиш ҳам кўзда тутилган: ҳар куни йиғиладиган 600 тонна ахлатни бир ёқли қилиш. Шу мақсадда Маккадаги масжид атрофида 400 та пневматик қувур ўрнатилган. У ерга ташланган чиқит ер ости қувурлари орқали сўриб олиниб, 1,5 км. наридaги ахлат марказига олиб бориб ташланади. У ердан юк машиналарига юкланиб, махсус ахлат майдонларига олиб кетилади.
Кўпроқ одамни қабул қилиш учун масжидни кенгайтириш лойиҳаси
Макка шаҳридаги Масжид ал-Ҳаром Каба атрофида қурилган ва мудом катталашиб бораётган ибодатхона бўлиб, ҳаж мавсуми унда бир пайтнинг ўзида 2-3 миллион одам йиғилади. Ҳар йили бу ерга ҳажга келган ҳар бир мусулмон Кабани икки бор етти маротаба айланиб чиқиши керак. Одам кўплигидан, баъзан, айрим зиёратчилар Каба томигача чиқиб кетади. Бу муаммони бартараф этиш учун Генслер фирмаси дизайнерлари ёлланган. Улар Каба атрофида саккиз ёнли махсус платформа ишлаб чиқишди. Натижада тиқилинч камайиб, одамлар оқими тезроқ ва кўпроқ ўтишига имкон яратилди.
0,01 фоиз зиёратчилар учун меҳмонхона
2017 йилда қуриб битказилиши кутилаётган Абраж Кудай меҳмонхонаси дунёдаги энг катта отел бўлади. У 12 минора, 10 минг хона, 70 ресторан, 4 та вертолёт қўниш майдончаси, дўконлар маркази ва автобус бекатидан иборат. Бешта қавати саудийлар қироллик оиласи учун ажратилган. Меҳмонхона ўта бой зиёратчилар учун мўлжалланган. Кўҳна ва исломий шаҳар учун шундоққина Кабанинг тепасида бундай ҳашаматли меҳмонхонанинг қурилаётгани жуда ғалати.
100 минг ойнали пластмасса ўтовларидан иборат шаҳар
Ҳажнинг муҳим арконларидан бирини бажариш учун кўплаб зиёратчилар Мино водийсида тунайди. Узоқ йилллар бу ерда ҳожилар учун оддий пахта матодан тикилган ўтовлар бўларди. Аммо 1997 йил юз берган даҳшатли ёнғин 300 га яқин одамни ҳаётдан олиб кетгач, Саудия ҳукумати оловга чидамли муқобил ўтов излашга тушди. Натижада ҳаво салқинлатгич билан таъминланган, тефлон билан қопланган 100 мингта ойнали пластмасса чодирлар бунёд этилди. Минода, шунингдек, махсус касалхоналар ва тез тиббий ёрдам марказлари ҳам ташкил этилди. Аммо Мино водийси ҳануз ҳаж мавсумининг хавфсизлик энг беқарор бўлган ҳудуди ҳисобланади. 700 га яқин ўлимга сабаб бўлгна бу йилги фожеа ҳам шу ерда рўй берди.
Шайтонга тош отиладиган кўприкка янги қаватларнинг қўшилиши
Ҳажнинг учинчи куни зиёратчилар Жамарот кўпригига келиб шайтонга қарата еттита тош отишади. Бу ерда илгари ҳам бир неча бор фалокатли тиқилинчлар юз берган. Чунки Жамарот кўприги ҳожилар энг кўп йиғиладиган жой ҳисобланади. Тиқилинчларни камайтириш мақсадида охирги йилларда Жамарот кўприги беш қаватли қилиб қурилди. Энди одамлар тош отиладиган устунларга осонроқ етиб боради. Одамларнинг келиш ва кетиш йўлаклари ҳам алоҳида-алоҳида қилиб ажратилган. Сўнгги фожеада Жамарот кўпригига олиб келадиган икки йўлакдаги одамлар бир жойда туташиб, катта тиқилинчни юзага келтиргани айтилмоқда.
Интернет ижтимоий тармоқларида Бешариқ туманида “ёввойи” кимса пайдо бўлгани ва аёллар, болaларга ташланиб қолаётганлиги ҳақида тарқалган хабар Фарғона вилояти ИИБ томонидан ўрганиб чиқилди.
“UzAuto Motors” 2025 йил 21 июлдан бошлаб мижозларга Chevrolet Onix, Tracker ва Damas моделдаги автомобилларни янги шартларда харид қилиш имконини тақдим этмоқда.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев 5 август куни Туркманбоши шаҳридаги "Аваза" миллий туризм ҳудудида ўтаётган БМТнинг Денгизга чиқиш имкони бўлмаган ривожланаётган мамлакатлар бўйича учинчи конференциясида иштирок этди.
Исроил Суриядаги айирмачи кучлар орқали мамлакатни бўлиб ташлашга уринмоқда. Бу ҳақда Сурия ахборот вазири Ҳамза ал-Мустафо Туркиянинг “Anadolu” ахборот агентлигига берган интервьюсида маълум қилган.
Болани ерда маҳаллий аҳоли вакили топиб олиб, тез ёрдам чақирган. Ҳодиса жиддийлигига қарамай, бола ҳушини йўқотмаган. Унинг қўли синган, умуртқа поғонаси чўзилган
Маълум қилинишича, аёл давлат чегараси чизиғидан 80 метр масофада, чегара ҳудудида ноқонуний равишда бўлиб, Қозоғистон ва Россия чегарасини расмий ўтиш пунктларидан ташқарида кесиб ўтмоқчи бўлган.
1 августдан бошлаб АҚШ президенти Доналд Трамп Жанубий Корея ва Ҳиндистондан олиб кириладиган маҳсулотларга янги бож тўловлари жорий этилишини эълон қилди. Унда икки давлатга турлича ёндашув намоён бўлди.
Грециядаги қаттиқ иссиқлик фонида яна бир йирик ўрмон ёнғини келиб чиқди — бу сафар Коринф шаҳри яқинида, жанубий муниципалитетдаги тоғли ҳудудда. Ҳокимият маълумотларига кўра, ёнғин тез суратда тарқалган ва маҳаллий аҳоли ўз уйларини шошилинч тарк этишга мажбур бўлган.
Ғазо секторидаги очлик хавфи борасида “Save the Children”, “Chegarasiz шифокорлар” каби йирик ташкилотлар ҳам иштирок этган 100 дан ортиқ инсонпарварлик гуруҳи қўшма баёнот билан чиқди.
Украина пойтахти Киев ва мамлакатнинг бир қатор шаҳарларида "Миллий коррупцияга қарши кураш бюроси" (НАБУ) ҳамда "Махсуслаштирилган коррупцияга қарши прокуратура" (САП) ваколатларини чекловчи қонунга қарши оммавий норозилик намойишлари бўлиб ўтди.
Истанбул Россия ва Украина ўртасида 2022 йил 24 февралда бошланган урушни тугатиш мақсадидаги тўғридан-тўғри музокаралар майдони бўлиб қолмоқда. Томонлар учинчи раундни ўтказишга ўзаро розилик берган.
Сайёра тезроқ айланмоқда, 10 июль йилнинг энг қисқа куни бўлди, у стандарт 24 соатдан 1,36 миллисонияга камроқ давом этди. Бу ҳақда DW халқаро Ер айланиш хизмати ва АҚШ ҳарбий-денгиз обсерваториясига таяниб хабар бермоқда.
Жаҳон маркетплейсларида мазкур ўйинчоқ 22 доллардан 900 долларгача сотилмоқда. Миллий маркетплейсда эса мазкур ўйинчоқларни 45 минг сўмдан топиш мумкин.
Хабарга асосан, ёнғинни ўчириш учун 5 та ёнғин-қутқарув экипажлари соат 10:57 да воқеа жойига бориб, 11:17 да ўраб олинган ва ёнғин соат 11:50 да тўлиқ ўчирилган.
Россия чегарачилари сўннги пайтларда Ўзбекистон ва Тожикистон фуқароларини радикал диний каналларга обуна бўлгани учун мамлакатга киритишдан бош тортмоқда. Бу ҳолат ТАСС агентлиги ўрганган 20 дан зиёд суд материалларида қайд этилган.
Эронда кузатилаётган ғайритабиий иссиқ об-ҳаво туфайли сув омборларидаги сув сатҳи сўнгги бир асрдаги энг паст даражага тушди. Бу эса мамлакат бўйлаб сув ва электр таъминотида жиддий узилишларга сабаб бўлмоқда.
Туркия Президенти Ражаб Тоййиб Эрдўған Истанбулда бўлиб ўтаётган IDEF-2025 мудофаа кўргазмасида нутқ сўзлар экан, Ғазода рўй бераётган воқеаларга нисбатан жаҳон ҳамжамиятининг сукутини қаттиқ танқид қилди.