Кислотали ёмғир ҳақида нималарни биласиз?

Кислотали ёмғирига олтингугурт диоксиди ва азот оксиди каби бирикмалар ҳавога чиқарила бошланганда ҳосил бўладиган кимёвий реакция сабаб бўлади. Ушбу моддалар атмосферага жуда баланд кўтарилиши мумкин, у эрда улар сув, кислород ва бошқа кимёвий моддалар билан аралашиб, кислотали ёмғирни ҳосил қилади. Олтингугурт диоксиди ва азот оксиди сувда жуда осон эрийди ва шамол томонидан жуда узоққа олиб кетилиши мумкин. Натижада, бу икки бирикма маълум кунларда биз бошдан кечирадиган ёмғир, қор ва туманнинг бир қисмига айланадиган узоқ масофаларни босиб ўтиши мумкин.

Инсон фаолияти кислотали ёмғирнинг асосий сабабидир. Сўнгги бир неча ўн йилликлар давомида одамлар ҳавога жуда кўп турли хил кимёвий моддалар чиқардики, улар атмосферанинг таркибини ўзгартирдилар. Масалан, Тошкентда ҳавонинг ис ва чанг газлари билан ифлосланиши бунга мисол. Электр стансиялари электр энергиясини ишлаб чиқариш учун кўмир каби қазиб олинадиган ёқилғиларни ёқиш пайтида олтингугурт диоксидининг катта қисмини ва азот оксидларининг катта қисмини чиқаради. Бундан ташқари, автомобилларнинг ис газлари ҳавога азот оксиди ва олтингугурт диоксидини чиқариб, ушбу ифлослантирувчи моддалар кислотали ёмғирни келтириб чиқаради.

Табиатда пҲ даражаси 5,0 атрофида бўлади. Ёмғир ишқорий кимёвий моддалар ёки ҳаво, тупроқ, тошлар, кўллар ва дарёларда мавжуд бўлган кислотали бўлмаган материаллар билан реакцияга киришади. Бу реакциялар одатда табиий кислоталарни зарарсизлантиради. Бироқ, агар чўкинди моддалар жуда кислотали бўлиб қолса, бу материаллар барча кислоталарни зарарсизлантира олмайди. Вақт ўтиши билан кислотали ёмғир бу нейтраллаштирувчи моддаларни ювиши мумкин. Бу экинлар, дарахтлар, кўллар, дарёлар ва ҳайвонларга зарар этказади.