Электр узилишига қачон барҳам берилади?

Электр узилишига қачон барҳам берилади?


Сўнгги йилларда мамлакатимизда иқтисодиётни ривожлантириш, аҳоли турмуш тарзини яхшилашга қаратилган туб ўзгаришлар амалга ошириляпти. Жамият ва давлат ҳаётининг барча соҳаларида кузатилаётган бу каби шиддатли ривожланиш суръатлари, энг аввало, электр энергиясига бўлган эҳтиёжнинг ҳам ўсишига олиб келмоқда. Кундан-кунга аҳоли сони ошиб бораётган мамлакатимизда одамларнинг турмуш шароити, яшаш тарзи ҳам ўзгариб, мушкулини осон қиладиган маиший техника маҳсулотларига бўлган талаб ҳам ортиб бормоқда.

Ҳар бир яхши имконият ортида катта қийинчиликлар туришини электр энергияси соҳасида учраб турган узилишлар мисолида ҳам кўришимиз мумкин. Сабаби, ёз ёки қиш фаслида сайловчилардан келиб тушадиган мурожаатларнинг катта қисми уйда ёки ишда тез-тез “чироқ ўчиб қолиши” билан боғлиқ мавзуда бўлади.

Мутахассислар таъкидлашича, бугунги кунда узилишларнинг асосий сабаби — тармоқларнинг ҳаддан ташқари эскирганлиги билан боғлиқ. Ишониш қийин, бироқ юртимиздаги мавжуд электр ускуналарининг 40 фоиздан ортиғи эскирган. Мисол учун, электр узатиш тармоқларининг 46 фоизи, подстансияларнинг 51 фоизи, трансформатор пунктларининг эса 100 тадан 36 таси ўз ҳаётини яшаб бўлган. Айнан шунинг учун қаттиқ совуқ ёки қаттиқ иссиқ бўлса, дарров қаерлардадир ток ўчиб қолади. Бу эса одамларнинг ҳақли эътирозларига сабаб бўляпти.

Тармоқларнинг эскиргани туфайли ишлаб чиқарилган электр энергиясини истеъмолчига етказиб беришда ҳам йўқотишлар кўп бўлмоқда. Агар ривожланган давлатларда бу миқдор 7-8 фоизни ташкил қилса, бизда 20-25 фоизгача етади. Бу нима дегани? Айтайлик, жорий йилда 70 миллиард киловатт-соат электр энергияси ишлаб чиқарилади. Тармоқнинг эскиргани туфайли унинг 14-17,5 миллиард киловатт-соат ҳажмдагиси истеъмолчига ҳам етиб бормаяпти.

Йўқотилаётган мазкур 14 миллиард киловатт/соат электр энергияси эса бир ойда ўртача 200 киловатт/соат ток ёқадиган 5 миллион 833 мингтадан ортиқ истеъмолчининг 1 йиллик истеъмолига тенгдир.

Бундан ташқари, охирги йилларда жуда кўп қурилишлар қилинди, янги тураржойлар қурилди. Халқимиз ҳаёти фаровонлашиб, кўпчилик 3-4 хонали эски уйини бузиб, кимдир икки, яна кимдир уч қаватли, камида 10-15 та хонали уй-жой қуриб олди. Бироқ ўша ҳудудларнинг аксариятида трансформаторлар, электр симлари эскилигича қолди. Бундан 30-40 йил олдин битта трансформатор ҳудуддаги уйларда ёқиладиган ўртача 3-4 мингта лампочка, ҳар битта хонадон учун битта телевизор, битта чангюткич ва битта холодилник ҳисобга олиниб ўрнатилган эди. Энергия ресурслари ва мавжуд қувватларга тушадиган юкламалар ҳисобга олинмасдан амалга оширилган қурилишлар туфайли бугун ўша трансформатор 10-15 мингта лампочка, аксарият хонадонларда 3-4 та телевизор, 2-3 та холодилник, 2-3 та кондиционер, компютер, микротўлқинли печ, ноутбук, 10 тагача мобил телефонлар, чангюткич, кир ювадиган машина, идиш-товоқ ювадиган машина ва бошқа замонавий электр жиҳозларини ёқиш учун электр энергияси етказиб беришга мажбур бўляпти.

Электр энергиясидаги узилишларга тўлиқ барҳам бериш тизимли ва узоқ вақтни талаб қилади. Хусусан, 2030 йилга қадар катта кучланишни кўтара оладиган 9 минг 885 километр электр симлари ва умумий қуввати 37 минг 290 мегаватт-ампер бўлган 53 та подстансия қурилиши белгиланган. Бу ишлаб чиқарилган электр энергиясининг атиги 5-6 фоиз йўқотиш билан истеъмолчига етиб боришини таъминлайди. Натижада бугун йўқотилаётган электр энергиясининг 11-14 миллиард киловатт-соати сақлаб қолинади. Бу эса бир ойда ўртача 200 киловатт-соат электр энергияси истеъмол қиладиган 4 миллион 583 мингдан зиёд истеъмолчининг бир йиллик электр сарфига тенгдир.


Шунингдек, жами узунлиги 6 минг 195 километрдан иборат 500 киловолтли ва 3 минг 690 километрли 220 кВт қувватга мўлжалланган электр узатиш кабеллари ҳамда умумий қуввати 26 минг 640 мегаватт-ампер бўлган 22 та 500 кВт ва умумий қуввати 10 минг 650 мегаватт-ампер бўлган 31 та 220 кВт подстансиялар, умумий қуввати 2 минг 918 мегаватт бўлган энергия сақловчи (батарея) қурилмалари қурилади. Бунинг натижасида эса тармоқлардаги узилишларга тўлиқ барҳам берилади.

Шу билан бирга, 2023 — 2030 йилларда республика ҳудудларида 0,4-110 кВт кучланишли тақсимлаш электр тармоқларини янгилаш ҳамда модернизация қилиш дастури бўйича 109 минг 858 километр электр узатиш тармоқларини, 52 та 35-110 кВт қувватга эга подстансияларни ва 34 минг 908 та трансформатор пунктини янгилаш режалаштирилган. Бу ишлар якунига етгач, республикадаги 7,4 миллион истеъмолчининг 3,5 миллионтадан ортиғида электр таъминоти яхшиланади. Бошқача айтганда, келгуси 40 йил мобайнида уларнинг электр таъминотида ҳеч қандай муаммо бўлмайди.

Хулоса қилиб айтганда, узилишларга барҳам беришнинг ягона йўли — бутун эскирган тизимни янгилаш ва модернизация қилиш. Бунинг учун эса соҳага қўшимча маблағ киритиш зарур, аҳолини энергия ресурсларидан оқилона фойдаланишга ўргатиш керак. Электр ва газ тарифларининг ўсиши, ўз навбатида, бир томондан, тизимни модернизация қилиш учун зарур бўлган маблағларни жалб этишга ёрдам берса, иккинчи томондан, аҳолини электр энергиясини тежашга ўргатиб боради. Чунки энергиядан самарали фойдаланиш йўлга қўйилмас экан, энергия манбаларини ишлаб чиқариш қанчалик кўпайтирилмасин, ортиб бораётган талабни қондириш мушкул вазифа бўлиб қолаверади.


Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).

Бўлимга тегишли қизиқарли хабарлар

Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!

Алишер Усмонов номзодини 103та давлат қўллаб-қувватлади

Расмий сайлов маросими 30 ноябрь куни Тошкент шаҳрида бўлиб ўтади.

Қибрайда юз берган отишма юзасидан расмий ахборот берилди

Мазкур ҳолат юзасидан Жиноят кодексининг 25,97-моддаси (Қасддан одам ўлдиришга суиқасд қилиш) билан жиноят иши қўзғатилди.

Келаси ҳафта бошида (28-30 октябрь) кутилаётган об-ҳаво маълумоти эълон қилинди

“Ўзгидромет” агентлиги 28-30 октябрь кунлари Республикамизда кузатиладиган об-ҳаво ҳақида маълумот берди.

Россия Украина ҳудудини «рекорд тезликда» эгаллаб олди

Россия армияси уруш бошланганидан бери Украина ҳудудларини эгаллаб олишнинг рекорд суръатига эришди.

Корея осмонида қирувчи самолётлар, дронлар...

Корея Республикаси ва АҚШ 110 га яқин самолёт, жумладан F-35 қирувчи самолётлари иштирокида «Озодлик байроғи» ҳаво машқларини ўтказмоқда.

Россия Эронни огоҳлантиргани маълум бўлди

Sky News Arabia телеканали ўз манбасига таяниб, Россия ҳужумдан бир неча соат олдин Эронни Исроилнинг яқинлашиб келаётган зарбаси ҳақида огоҳлантирганини хабар қилди.

Шимолий Корея аскарлари Курскда: биринчи қон

Украина қуролли кучлари яқинда Курск вилоятида биринчи марта Шимолий Корея аскарларига зарба берган бўлиши мумкин.

Украина фронтининг «қулаши» эълон қилинди

Билд газетасининг ҳарбий таҳлилчиси Жулиан Рёпкенинг айтишича, Донецк вилоятининг жанубидаги Украина қуролли кучларининг фронти «парчалаяпти».

Месси «Барселона»нинг класикодаги йирик ғалабасига муносабат билдирди

«Барселона»нинг собиқ ҳужумчиси Лионель Месси каталонияликларнинг «Реал» устидан қозонган йирик ғалабаси ҳақида фикр билдирди.

Эрон армияси муваффақиятга эришганини эълон қилди

Эрон армияси қўмондонлиги Теҳрондаги ҳужумларнинг аксарияти муваффақиятли қайтарилганини маълум қилди

Мактабларда кузги таътил вақти эълон қилинди

10-ноябрдан навбатдаги чорак бошланади.

Дунёдаги энг кекса тимсоҳ — 1900-йилдан бери тирик ва 10 000 дан ортиқ наслнинг отаси билан танишинг

Нил тимсоҳлари Африканинг энг даҳшатли йиртқичларидан бири бўлиб, ўзининг улкан ҳажми, кучи ва яширинлиги билан машҳур.

Бугундан республикамиз ҳудудларида кучли ёғингарчилик (ёмғир—қор) бўлиши кутилмоқда

Жорий нам ҳаво оқимлари 14 октябрь кундуз куни республиканинг катта қисмида, тунда ва 15 октябрь кундуз куни водийда ҳам 'яхшигина' тинимсиз ёмғир ёғдириши мумкин экан.

Эрон зарбасидан кейин Исроил ҳаво кучлари базасининг сунъий йўлдош тасвирлари эълон қилинди

Эрон Исроилнинг энг янги самолётларини йўқ қилганини маълум қилганди.

Эрон ўраб олинмоқда

Систан ва Балужистон вилоятлари ҳамда Хуросон-Разавийда қурилиш ишлари аллақачон бошланган.

Президентдан “дух” олган Омонбоевага суд ҳукми ўқилди

У Навоий шаҳар ҳокими номидан фойдаланган ҳолда тадбиркорнинг кўп миқдордаги пулини қўлга киритган.

Исроил Эроннинг ракета ишлаб чиқариш марказига зарба берди

Бу ҳақда The New York Times хабар бермоқда.

"Улар ҳеч қачон ўз мамлакатларини тарк этмаган ва ҳақиқий жангларда қатнашмаган"

Маълумотларга кўра, КХДР ҳарбий хизматчилари 28 октябрдан бери Курск вилоятида.

Ижтимоий имтиёзларидан фойдаланиш учун отасининг жасадини музлатгичда сақлаган киши қўлга тушди

Бу ҳақда NYP хабар берди.

Эрон ва Исроил ўртасидаги вазият кескинлашгани ортидан Теҳрон муҳим қарор қабул қилди

Эрон ва Исроил бир неча ойдан бери ракета зарбаларини алмашишмоқда.

Украиналикларнинг қўлида рўйхатдан ўтган 1,4 миллион қурол бор

Украина Миллий полицияси аҳоли қўлида 1,4 миллион дона ўқотар қуролни рўйхатга олган. Бу ҳақда ички ишлар вазири ўринбосари Леонид Тимченко маълум қилди.

ЖССТ: Дунёда туберкулёзга чалиниш ҳолатлари кескин ошди

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти туберкулёз касаллиги бўйича янги ҳисоботни эълон қилди. Унда қайд этилишича, 2023 йили ушбу хасталик дунё бўйича 8,2 миллион кишида аниқланган. Хавотирли жиҳати, бу 2022 йилга нисбатан 0,7 миллионта кўп ва 1995 йилдан буён қайд этилган энг юқори кўрсаткичдир.

АҚШдаги сайлов участкаларидан бирида мачетели эркак қўлга олинди

АҚШнинг Флорида штатидаги Нептун-Бич шаҳрида президентлик сайловлари учун муддатидан олдин овоз бериш участкаси яқинида 18 ёшли ўсмир икки аёлга мачетени силкитгани учун қўлга олинди. Бу ҳақда РИА Новости хабар бермоқда .

Ғазо секторидаги Байт Лаҳияга берилган зарбада 93 киши ҳалок бўлган. АҚШ Ғазодаги урушни тўхтатишга чақирмоқда

Фаластин соғлиқни сақлаш вазирлиги Исроил ҳаво кучларининг Ғазо сектори шимолидаги беш қаватли турар-жой биносига уюштирган зарбаси натижасида камида 93 киши ҳалок бўлгани ва 40 га яқин киши бедарак йўқолганини маълум қилди, деб хабар бермоқда Al Jazeera.

Ривожланган давлатлар орзуси чиппакка чиқди

Бош прокуратура ҳузуридаги Департаментнинг Пайариқ тумани бўлими томонидан терговга қадар текширув ўтказилган.

Россияда ўн йилда сиёсий маҳбуслар 20 бараварга кўпайди

"Мемориал" инсон ҳуқуқлари ташкилоти маълумотларига кўра, сўнгги 10 йил ичида Россияда сиёсий маҳбуслар сони қарийб 20 баравар кўпайган.

“Ҳизбуллоҳ”нинг янги раҳбари қасам ичди

“Ҳизбуллоҳ” раҳбари агар Нетаняҳу ҳукумати тажовузни тўхтатмоқчи бўлса...

Володин СССР нима учун қулаганини «тушунтирди»

Володин замонавий Россияни ривожлантириш учун совет тажрибасидан энг яхши жиҳатларни ўзлаштиришга чақирди, бироқ...

Украина президенти Ғарб оммавий ахборот воситаларини махфий маълумотларни ошкор қилишда айблади

Володимир Зеленский Украина “Ғалаба режаси”нинг махфий қисмида узоқ масофали Tomahawk қанотли ракеталарини сўраганини тасдиқлади.

Россияда уруш учун пул тугай бошлади

Россия ҳукуматининг молиявий соҳадаги манёврлар учун майдони тугаб бормоқда. Ғарбда Москвага даромад олиш имконини берувчи санкциялардаги бўшлиқларни ёпиб, Украинадаги урушнинг якунланишини яқинлаштириш имконияти пайдо бўлди...

Илк нутқ: Ҳизбуллоҳнинг янги раҳбари муҳим баёнот билан чиқди

«Якуний ғалаба бизники бўлади», деди Ҳизбуллоҳнинг янги раҳбари.

“Ҳизбуллоҳ” Исроилга қарши 36 та ҳарбий амалиёт ўтказди

Исроил армияси “қора октябр”да 80 та фуқароси, жумладан, 64 та ҳарбий хизматчи ва полициячи, 19 та келгинди яҳудий ўлганини тасдиқлади.

Америка Хитой билан урушга тайёрланмоқда

АҚШ армияси бошқа нарсалар қатори Россия-Украина можаросини кузатиш тажрибасидан фойдаланган ҳолда Хитой билан эҳтимолий урушга тайёрланмоқда.

ЦАХАЛ Баалбек аҳолисини ҳудудни тарк этишга чақирди

Баалбек губернатори Башир Ходернинг айтишича, аҳолини эвакуация қилиш жараёни бошланган ва одамлар орасида ваҳима бор.

Ўзбекистоннинг ЖСТга аъзолиги яқин 5-7 йил ичида ЯИМ қўшимча 17 фоизга ўсишига ёрдам бериши прогноз қилинмоқда

Бу ҳақда Вашингтон шаҳрида Жаҳон банки ва Халқаро валюта жамғармасининг йиллик йиғилиши доирасида Жаҳон банки, Жаҳон савдо ташкилоти ва Халқаро валюта жамғармаси билан ҳамкорликда “Ўзбекистоннинг ЖСТга аъзо бўлиш йўли: ислоҳотлар ва глобал интеграция” мавзусида юқори даражали давра суҳбатида маълум қилинди.

Дунёнинг 192 мамлакатида дарахт турлари йўқолиб кетиш хавфи остида — IUCN

Таъкидлаш жоизки, биринчи бор дунёдаги дарахтларнинг аксарияти IUCN Қизил рўйхатига киритилган бўлиб, баҳоланган 47 282 турдан камида 16 425 таси йўқолиб кетиш хавфи остида эканлиги маълум бўлди. Дарахтлар ҳозирда Қизил рўйхатдаги турларнинг тўртдан бир қисмини ташкил этади ва хавф остида қолган дарахтлар сони барча хавф остидаги қушлар, сутэмизувчилар, судралувчилар ва амфибиялар сонидан икки баравар кўп. Умуман олганда, дунёнинг 192 мамлакатида дарахт турлари йўқолиб кетиш хавфи остида.

Садир Жапаров беш генерални унвонидан маҳрум қилди

Қирғизистон президенти Садир Жапаров беш нафар генерални ҳарбий унвонидан маҳрум қилди, деб ёзади 24.kg нашри.

Тожикистон президенти лайк учун одамларни таъқиб қилишни бас қилишни сўради

Тожикистон президенти Имомали Раҳмон ижтимоий тармоқлардаги лайк ва изоҳлар учун одамларни таъқиб қилишни бас қилишни сўради. Бу ҳақда Asia-Plus нашри ўзининг Телеграм- каналида ёзмоқда.

Россия 131 нафар австралиялик фуқароларнинг киришини бутунлай ёпишга қарор қилди

Бу ҳақдаги хабар Россия Федерацияси Ташқи ишлар вазирлиги сайтида эълон қилинди .

БМТ бош котиби: Ғазо шимолидаги аҳоли чидаб бўлмас аҳволда

БМТ бош котиби Антониу Гутерриш Ғазо шимолида қамалда қолган фаластинлик тинч аҳолининг аҳволини чидаб бўлмас деб атади. Бу ҳақда ташкилот раҳбари вакили Стефан Дюжаррик баёнот берди.