Элдор Арипов: “Ўзбекистон ва Қозоғистон умумий потенциалларни бирлаштириш йўли билан янги иқтисодий имкониятларни очишга урғу бериши лозим"

2 август куни Остона шаҳрида бўлиб ўтган Ўзбекистон-Қозоғистон экспертлар кенгашининг биринчи йиғилишида сўзга чиққан Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Стратегик ва минтақалараро тадқиқотлар институти (СМТИ) директори Элдор Арипов шундай фикр билдирди.
СМТИ томонидан Қозоғистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Стратегик тадқиқотлар институти билан ҳамкорликда ташкил этилган тадбирда икки давлат вазирлик ва идоралар раҳбарияти ва вакиллари, шунингдек, эксперт-таҳлилий доиралари иштирок этди.
Элдор Ариповнинг сўзларига кўра, «ҳозирги учрашув ўзига хос рамзий маънога эга. Ушбу тадбир Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Миромоновичнинг Қозоғистонга давлат ташрифи, шунингдек, Марказий Осиё давлатлари раҳбарларининг навбатдаги олтинчи учрашуви арафасида бўлиб ўтмоқда».
Эксперт таъкидлаганидек, «ҳозирда икки давлат раҳбарларининг хоҳиш-иродаси туфайли Ўзбекистон ва Қозоғистон ўртасида юқори даражадаги сиёсий ишонч шаклланган. У ҳар қандай сиёсий вазиятдан қатъий назар икки томонлама муносабатларнинг изчил мустаҳкамланишининг кафолати бўлиб хизмат қилади».
СМТИ вакилининг сўзларига кўра, икки томонлама муносабатларда савдо-иқтисодий ҳамкорлик энг муҳим ўринни эгаллайди. “Қозоғистон бизнинг учта энг йирик ҳамкоримиздан бири ҳисобланади. Биргина сўнгги 7 йил ичида мамлакатларимиз ўртасидаги товар айирбошлаш икки баравардан ортиқ ўсиб, 2023 йил охирига келиб 4,4 миллиард долларга етди, – дея қайд этди Элдор Арипов.
Инвестицион ҳамкорлик ҳам юқори суръатларда намоён бўлмоқда. 2017 йилдан бошлаб Қозоғистондан Ўзбекистонга инвестициялар ҳажми 23 баробар ошди – 2023 йилда 10 миллион доллардан 230 миллион долларгача. Шу билан бирга, Ўзбекистонда Қозоғистон капитали иштирокидаги корхоналар сони кўпаймоқда. 2016 йилга нисбатан уларнинг сони деярли беш баравар кўпайиб, мингтадан ошди.
СМТИ директорининг фикрича, икки томонлама ҳамкорликнинг мавжуд ижобий динамикасини янада мустаҳкамлаш учун «ўз рақобатдош устунликларини сақлаб қолиш ва оширишга эмас, балки янги иқтисодий имкониятларга эга бўлган умумий потенциалларни бирлаштиришга таяниш керак. » Экспертнинг фикрига кўра, икки томон учун ҳам тенг фойда келтирадиган бу стратегия ўзаро боғланган минтақамизда энг ютуқлиси бўлади.
Шу мақсадда Элдор Арипов қуйидаги масалалар бўйича диққатни жамлашга чақирди.
Эксперт, аввало, иттифоқчилик муносабатлари тўғрисидаги шартномада белгиланган тамойиллар асосида сиёсий ишончни мустаҳкамлаш муҳимлигини таъкидлади.
Бу борада, СМТИ директорининг фикрича, барча даражадаги мунтазам сиёсий мулоқотни давом эттириш ва янада кенгайтириш муҳим роль ўйнайди.
«Кўп томонлама платформалар доирасида яқин ҳамкорлик ва бир-бирини қўллаб-қувватлаш ҳамда ташаббусларни биргаликда илгари суриш талаб қилинмоқда. Икки давлат иштирокидаги йирик халқаро тадбирлар олдидан ўзаро маслаҳатлашувлар ва фикрлар якдиллиги жуда муҳим. Бу борада Экспертлар кенгаши катта ҳисса қўшиши мумкин», — таъкидлади эксперт.
Иккинчидан, Элдор Ариповнинг сўзларига кўра, икки мамлакат иқтисодиётининг бир-бирини тўлдириши асосида саноат ва технологик ривожланишнинг умумий маконини шакллантириш ғояларини амалга ошириш муҳимдир.
Мутахассиснинг фикрича, бу нафақат рақобатдош устунликларни қўшиш, янги иш ўринлари ва ўзимизнинг технологик салоҳиятимизни яратиш, балки қиммат импорт ўрнини босиш, шунингдек, учинчи давлатлар бозорларига биргаликда киришга асосланиши керак.
«Бунинг учун бизда барча шароитлар мавжуд, чорвачилик соҳасида жуда кўп истиқболли лойиҳалар, пахта етиштириш ва уни қайта ишлаш, иссиқхоналар қуриш, автомобиллар, маиший техника ишлаб чиқариш. Буларнинг барчаси биргаликда иқтисодий ривожланишимизга катта ҳисса бўлиши мумкин», — деб ишонч билдирди СМТИ директори.

Бундан ташқари, эксперт қўшма лойиҳаларни амалга ошириш, давлат-хусусий шериклик муносабатларини йўлга қўйишда кичик ва ўрта бизнесни фаол жалб этиш муҳимлигига эътибор қаратди.
Учинчидан, СМТИ директорининг фикрига кўра, товарлар, хизматлар, ишчи кучи ва капитал ҳаракати учун «тўсиқсиз» муҳитни яратиш долзарб ҳисобланади.
«Бунинг фойдаси аниқ. Истеъмол нархлари пасаяди, таъминот занжирлари қисқа масофага кўчади, бу бизни жаҳон бозорларидаги турбулентликдан ҳимоя қилади. Икки давлатнинг чегара ҳудудларини ривожлантиришнинг бош режаларини боғлаш бўйича таклифларимиз бор. Ишончим комилки, имкониятларимиз қандай қилиб бир-бирини тўлдиришига қарасак, иқтисодий ўсишнинг янги нуқталари очилади», — дея хулоса қилди Элдор Арипов.