«Камбағалнинг банкири» Бангладешда муваққат ҳукумат раҳбари сифатида қасамёд қилди

Нобел тинчлик мукофоти лауреати 84 ёшли Муҳаммад Юнус Бангладешда муваққат ҳукумат раҳбари сифатида қасамёд қилди.

Пайшанба куни президент саройида бўлиб ўтган тантанали маросимда Юнус «мамлакат Конституциясини ҳимоя қилиш ва ҳимоя қилишга ҳамда ўзининг янги вазифаларини сидқидилдан бажаришга» ваъда берди.

Профессор Юнус мамлакатни 15 йил темир мушт билан бошқарган Шайх Ҳасина бош вазирликдан истеъфога чиққан ва талабалар бошчилигидаги оммавий норозилик намойишлари остида Бангладешдан Ҳиндистонга қочиб кетганидан бир неча кун ўтиб Франциядан Даккага учиб кетди. Улар бир неча ҳафта давом этди ва шу вақт ичида уларнинг 400 га яқин иштирокчилари вафот этди.

Юнусни раҳбарликка қўйиш қарори президент Шаҳобиддин Чуппу билан ҳарбий қўмондонлар ва талабалар етакчилари ўртасидаги учрашувдан сўнг қабул қилинди. Талабалар, BBC таъкидлаганидек, ҳарбийлар бошчилигидаги ҳукуматни қабул қилмасликларини очиқ-ойдин билдиришган ва Муҳаммад Юнусни раҳбарликда кўришни исташларини айтишган. Унинг янги вазирлар маҳкамасига энди Наҳид Ислом ва Осиф Маҳмуд киради.

Даккага қайтгач, журналистлар билан суҳбатда Юнус Бангладеш «иккинчи мустақилликка эришганини» айтди. Шунингдек, у 170 миллион аҳолига эга мамлакатда қонун ва тартибни тиклашга чақирди. Муҳаммад Юнус қасамёд қилганидан сўнг Ҳиндистон Бош вазири Нарендра Моди унга «энг яхши тилаклар»ини йўллаб, Деҳли қўшниси билан «тинчлик, хавфсизлик ва тараққиёт йўлида» ҳамкорлик қилишга содиқлигини таъкидлагани хабар қилинганди.

Муҳаммад Юнус, жумладан, тартибсизликлар чоғида ҳалок бўлганлар хотирасига ҳурмат бажо келтирар экан, улар Ҳасина ҳукмронлигидан кейин халқни ҳимоя қилиб, унга янги ҳаёт бахш этганини айтди. Ўз вақтида, BBC нашрида таъкидланганидек, Шайх Ҳасина демократия тимсоли сифатида мамлакатга раҳбарлик қила бошлаган, бироқ кейинчалик мухолифатни бостириб, ҳар қандай ҳолатда ҳам ҳокимиятни сақлаб қолишга интилган автократ сифатида шуҳрат қозонган. Қамоқхоналар қаршилик кўрсатмоқчи бўлганлар билан тўлди. Юнуснинг ўзи ҳозир техник жиҳатдан гаров эвазига озодликка чиқди ва у сиёсий мотивли деб атаган иш бўйича олти ойлик қамоқ жазоси устидан шикоят қилмоқда.

Бангладешдаги норозилик намойишлари талабаларнинг давлат хизмати лавозимларига квоталар тизимини бекор қилиш талаблари билан бошланди. Кампаниячилар тизим дискриминацион эканлигини таъкидладилар. Кейинчалик талаблар кенгайиб борди ва полиция ва хавфсизлик кучлари томонидан шафқатсизларча бостирилган норозилик намойишлари ҳукуматга қарши кенгроқ ҳаракатга айланди.

Муҳаммад Юнус иқтисодчи сифатида 2006 йилда Бангладешда микрокредит тизимини ривожлантириш учун Нобел мукофотини олган. У Grameen банкига асос солган, у паст фоиз ставкаларида микро субсидиялар беради, бу кўплаб Бангладешликларга омон қолиш имконини беради. Юнус «камбағалнинг банкири» лақабини олди.