Африка давлатлари собиқ мустамлакачилардан товон пули талаб қилмоқда
Африка давлатлари узоқ йиллар давомида мустақиллик, қашшоқлик ва қулликдан маҳрум бўлган шафқатсиз эксплуатация учун собиқ мустамлакачилардан пул товонини талаб қилмоқда.
Собиқ мустамлакачилардан товон тўлашни талаб қилиш мавзуси Сан-Томе ва Принсипи Португалиядан товон пули талаб қилиш ниятини эълон қилганидан кейин яна долзарб бўлиб қолди. Тўрт асрдан кўпроқ вақт давомида Эвропа давлатлари қулликка сотиш учун 12,5 миллиондан ортиқ африкаликларни кемаларда олиб кетишди.
Африкаликлар Бразилия ва Кариб ҳавзаси каби Америкадаги мамлакатларга олиб келинди ва асосий инсон ҳуқуқларидан маҳрум бўлган шароитларда эвропалик кўчманчилар учун ишлашга мажбур бўлди.
Ўтган ҳафта Африканинг Сан-Томе ва Принсипи орол давлати ҳукумати мустамлакачилик сиёсати натижасида этказилган зарар учун Португалиядан товон пули талаб қилишини айтди.
Португалия 1486 йилдан 1975 йилгача Сан-Томе ва Принсипни мустамлака қилиб, минглаб одамларни қулликка айлантирди, эгасизлади ёки кўчирди. 50 йилдан сўнг Португалия ҳукумати мустамлакачилик ўтмишини тан олиш орқали товон тўлаши мумкинлиги ҳақида хабар юбормоқда.
Португалия президенти Марсело Ребело де Соуза 23 апрель куни унинг мамлакати трансатлантик қул савдоси ва мустамлака даврида содир этилган жиноятлар учун масъул эканини ва товон тўлаши кераклигини айтганидан кейин Сан-Томе ва Принсипи ҳукумати товон пулини талаб қилиш ниятини эълон қилди.
Ангола, Кабо-Верде, Гвинея-Бисау, Мозамбик каби мамлакатларнинг мустамлака қилиниши нафақат моддий зарарга, балки маданий обидаларнинг вайрон бўлишига ҳам олиб келди.
Олти миллионга яқин африкаликлар ўғирлаб кетилган ва Португалия кемаларида Атлантика бўйлаб мажбуран олиб ўтилган ва кўплаб мамлакатларда, асосан Бразилияда қулликка сотилган.
Гаитидаги ноҳукумат ташкилотлар Франциядан «мустақиллигини тан олиш эвазига» олган миллиардлаб доллар товон пулини тўлашни талаб қилмоқда.
Гаити 300 йиллик мустамлакачиликдан сўнг 1804 йилда мустақилликка эришган минтақадаги биринчи давлат бўлди.
1825 йилда Гаитини мустақилликка эришганидан кейин тан олган Франция мамлакатни катта миқдорда товон тўлашга мажбур қилди. Маблағлар 1947 йилгача мустақилликдан кейин йўқотилган даромадлар учун ҳар йили тўланиши керак эди.
