Халқаро ДНК куни

Ҳар йили 25 апрелда дунёнинг турли мамлакатларида ноодатий байрам - Халқаро ДНК куни (ДНК куни), генетика ва ушбу соҳада эришилган илмий ютуқларнинг аҳамиятини инобатга олган ҳолда нишонланади.

Ушбу сана 1953 йил 25 апрелда Натуре журналида олимлар Жеймс Ватсон ва Френсис Крик Маурис Уилкинс ва Розалинд Франклин билан биргаликда ДНК молекуласининг тузилишини ўрганиш натижаларини нашр этганлиги сабабли танланди.

Аниқ 50 йил ўтгач, 2003 йил 25 апрелда инсон геномини шифрлаш лойиҳаси ниҳоясига етаётганлиги эълон қилинди. Геномнинг баъзи қисмларини қўшимча таҳлил қилиш ҳали якунланмаган, аммо лойиҳа бўйича асосий ишлар якунланди. Инсон генларининг тузилишини аниқлаш соғлиқни сақлашни ривожлантиришдаги муҳим қадамдир.

ДНК бу деоксирибонуклеин кислотаси. Бизнинг генетик маълумотимиз ДНКда сақланади ва бу махсус синов оилавий алоқаларни ўрнатиш учун энг машҳурларидан биридир. ДНК спиралининг кашф қилиниши фан учун инқилобий бўлди. ДНКнинг кашф этилиши туфайли ирсият коди аниқланди, ирсий хавф аниқланди, организмнинг дастурлаштирилган хусусиятларини шакллантириш бошланди, ирсият яхшиланди, ген муҳандислик технологиялари яратилди.

АҚШда ДНК куни биринчи марта 2003 йилда нишонланди, уни Конгресснинг ҳар икки палатаси - Сенат ва Вакиллар палатаси расмий равишда эълон қилди.

ДНК куни тадбирлари Геном тадқиқоти бўйича Миллий институт (АҚШнинг Мериленд штатидаги Бетҳесда шаҳридаги Миллий соғлиқни сақлаш институтининг бўлими) томонидан ташкил этилади. Бу сана ҳар хил бўлиши мумкин, лекин аниқ апрелга тўғри келади: масалан, 2010 йилда 23 апрелда, 2011 йилда 15 апрелда, 2012 йил 20 апрелда нишонланган. Дунё бўйлаб баъзи ташкилотлар 25 апрелни Халқаро ДНК куни сифатида нишонлашади.