Наманганда фермернинг ўғли ҳокимиятдаги йиғилишдан уйига ёмон кайфиятда келган ва бироздан сўнг ўзини осган
Яқинда Наманган вилояти Косонсой туманидаги Қўқимбой маҳалла фуқаролар йиғинида яшаган 23 ёшли Шокиржон Абдуманнонов ҳовлисидаги молхонасида ўз жонига қасд қилгани ҳақида шумхабар тарқалганди. Куни кеча эса Самарқанд вилояти Ургут туманидаги Баҳрин маҳалла фуқаролар йиғинида яшовчи, 1997 йилда туғилган Муҳаммад Турсунов фермер хўжалигига қарашли дала ший понида ўз жонига қасд қилгани айтилди. Ҳозирча ҳар икки ҳолатда ҳам йигитлар нинг нима учун ўз жонига қасд қилгани маълум эмас.
Ўзбекистон Республи каси Бош прокурату раси маълумотига кўра, 2018 йили вояга етма ганлар ўртасида 153 та ўз жонига қасд қилиш ҳолати қайд этилган. Хўш, эндигина ҳаёт осто насига қадам қўйиб ке лаётган ўсмирларни бу мудҳиш ишга қўл уришга ундаётган сабаб нимада? Бунга Маҳалладош нашри ойдинлик киритди.
Шокиржоннинг ота си Шуҳрат Мўминов Шоҳида, Шоҳсанам, На сиба фермер хўжали ги раҳбари, онаси Шаҳ ноза Шарипова эса ҳам шира. Мулоқотлардан маълум бўлишича, ўша куни марҳум йигит ту ман ҳокимлигида бўлиб ўтган йиғилишда отаси нинг ўрнида қатнашади. Йиғилишда қарздорли ги бор фермер хўжаликлари қарзини қоплама са ( Шоҳида, Шоҳсанам, Насиба фермер хўжа лигининг 247 милли он сўм қарзи бўлган) уй-жойи мусодара қилини ши ҳақида гап боради. Шокиржон уйга йиғла ган ҳолда келади ва 20 дақиқа ичида шу ишни содир этади.
Гулдек бир йигит нинг ўз жонига қасд қи лиши бизларга ҳам оғир зарба бўлди, дей ди Қўқимбой маҳал ла фуқаролар йиғини нинг хотин-қизлар би лан ишлаш ва оилалар да маънавий-ахлоқий қадриятларни мустаҳкамлаш бўйича мутахассиси Турғуной Матму родова. Марҳум Шо киржон Абдуманнонов собиқ ўқувчим эди. У мак табда барча фанлардан аъло баҳоларга ўқиб, синфдошларига ўрнак бўлган. Пахта мавсумида ўзим шахсан Шокиржон ларнинг даласида бўлган ман. Қарздорлик фақат уларда эмас, бошқа фер мерларда ҳам бор эди. Шо киржон нега бу ишни со дир этганини ҳалигача тушунолмаяпман.
Воқеа сабабини ўрга ниш мақсадида ушбу хо надонда бўлиб, марҳум нинг ота-онаси билан суҳбатлашган Оила илмий-амалий тадқиқот марказининг Косонсой тумани раҳбари Васила Тожибоеванинг таъкид лашича, Шокиржон яхши кўрган қизига унаштирилган, аммо иқтисо дий муаммолар сабаб, тўй ортга сурилиб кела ётган экан. Ёшлар никоҳ дан ўтиш учун ФҲДЁга ариза беришиб, шу йил нинг 21 март кунига тўй ҳам белгиланганди.
14 январь куни ўз жо нига қасд қилган Муҳам мад Турсуновнинг тоға лари эса унинг вос- вос касалига учраган деган тахминни билди ришмоқда. Йиғин про филактика инспектори Умиджон Ҳайдаровнинг айтишича, Муҳаммад нинг ота-онаси ёшли гида ажралишган. Тоға лари унга ва онасига яшашлари учун барча шароитларни яратиб бе ришган. Марҳум онаси билан биргаликда новвойхонада ишлаган.
Жанжалкаш, бир-бирлари билан келишол майдиган оила-аъзолари ни аниқлаб, муаммолар ни бартараф этиш йўл ларини излаймиз, аммо ҳеч қандай сабабсиз ўз жонига қасд қилиш ҳо латлари юз берганда биз ҳам ожиз қоламиз, дейди У.Ҳайдаров. Муҳаммад ҳам ҳеч кимга озори тегмаган, атрофдагилардан тазйиқ кўр маган эди.
Бу борада психологлар фикри қандай?
Ўз жонига қасд қи лиш ҳолати кўпинча ноқобил оилаларда куза тилади, дейди тиб бий психолог Дилфуза Исмоилхўжаева. Биз болалар билан ишлаш дан олдин ота-оналар би лан ҳам кўпроқ иш олиб боришимиз зарур. Сабаби, айрим ота-оналар фар зандига нисбатан агрес сив, жаҳлдорлик кайфи ятида муомала қилиша ди. Улар болаларининг фақат хатоларини кўра ди. Шу боис ҳар қандай саволи ёки илтимосига рад жавобини бериша ди. Ота-онасидан фақат рад жавобини эшитган, тақиқ олган болада эса жаҳлдорлик кайфияти шаклланади. Мисол учун, ўғлингиз ёки қизингиз қимматбахо телефон олиб беринг, деб шарт қўйса дарров муаммо ларни рўкач қилмасдан, босиқлик, юмшоқлик би лан боланинг кўзига тер мулиб, унинг қўлларини кафтларингиз орасига олиб, вазиятни тушун тирсангиз бола ҳам ша роитга мослашади. Ай тайлик, уйда иқтисодий етишмовчилик бўлса буни болага вақтинча лик ҳолат эканини, эрта га ҳаммаси изга тушиб кетишини тушунтириш зарур. Аксинча, ота-она бақир-чақир қилиб, му аммони катталашти риб кўрсатса болада қўрқув ҳисси пайдо бўла ди. Бу эса ўзига ишон маслик, иродасизликни келтириб чиқаради.
Маълумотларга кўра, ўтган йили Самарқанд вилоятида 91 киши ўз жонига қасд қилган. Пастдарғом ва Ургут ту манларида бу ҳолат тез- тез учраётгани барча ни ташвишга солмоқда.
Бугун ўз жонига қасд қилишга жуда кўп омил лар сабаб қилиб кўрса тилмоқда. Бу сабаблар орасида бизни эътибо римиздан четда бўл ган, аммо ёшларни би либ-билмай ўз жонига қасд қилишга ундаётган фильм ёки бадиий асар лар ҳам йўқ эмас. Маса лан, ёшлар севиб томо ша қиладиган Телба фильмида бош қаҳра мон севги сабаб ўзини баланд бинодан ташлаб юборади. Доира филь мида она образидаги қаҳрамон ўзини осмоқчи бўлади, Қоракўз да эса отасининг сўзини қай таролмаган, яъни икки фарзанди бор эркакка турмушга чиқишни ис тамаган бош қаҳрамон ўзини анҳорга ташлай ди. Афғон фильми да ўғлининг ўлимига чи долмаган ота ошхона шифтига ўзини осиб қўя ди. Ёзувчи ёки режис сёрлар асарлари орқа ли ўз жонига қасд қилиш ёмон иллат эканини ил гари суришга ҳаракат қи лишади. Аммо бундан ҳар ким ҳар хил хулоса чиқаришини ҳеч ўйлаб кўрганмизми?
Хулоса қилиб айт ганда, бағримизда улға яётган ўғил-қизлари мизнинг ҳаётнинг ҳар бир лаҳзасини чиройли ва хотиржам ўтказиши кўп жиҳатдан биз, катта ларга боғлиқ. Уларнинг бўш вақтларидан унум ли фойдаланиб, мусиқа, спорт тўгаракларига ошно қилсак, фикру ха ёллари ёмон ўйлар би лан чалғимаслиги аниқ.
