Можаро нуқтаси: АҚШ Олий Суди судясининг ўлими қандай қилиб Трампнинг мағлубиятига олиб келиши мумкин?

Можаро нуқтаси: АҚШ Олий Суди судясининг ўлими қандай қилиб Трампнинг мағлубиятига олиб келиши мумкин?

АҚШ Олий суди судяси Рут Гинзбургнинг ўлими президент сайловлари интригасини анча қайтарди. 

Кўп нарса унинг ўрнини ким эгаллашига ва бу 3 ноябрга қадар ёки ундан кейин содир бўлишига боғлиқ - шу қаторда маълум шароитларда ким келгуси президент бўлишига боғлиқ, дейди "sof.uz".

Рут Гинзбург ким ўзи?

Рут Бейдер Гинзбург 18 сентябр куни 87 ёшида, узоқ вақт саратон касаллиги билан курашдан сўнг вафот этди. Олий Суд судяси сифатида 27 йил давомида у Қўшма Штатларда шундай афсонавий одамга айланди, уни кўпинча уни бош ҳарфлари - RBG деб аташарди.

Тарихдаги иккинчи олий даражадаги аёл - судя, аёллар ва озчиликлар ҳуқуқлари ҳимоячиси, у АҚШ Олий Судидаги либерал қанотнинг энг ёрқин вакили эди. Унинг исми билан боғлиқ асосий қарорлар (аёллар учун ҳарбий таълим, кеч аборт, жинсларнинг иш ҳақидаги тенгсизлик ва бошқа кўплаб нарсалар) The Wall Street Journal томонидан унинг классик равшанлиги ва риторикасининг ихчамлигини мисоллар билан келтирган.

Гинзбург хоним АҚШ тарихидаги Капитолий биносида расмий видолашув маросимини ўтказган биринчи аёл бўлади.

Бу нима учун муҳим?

Гинзбургнинг карерасидаги энг муҳим қарор 2000 йилги президент сайловларида Флорида штатида бюллетенларни ҳисоблашни тўхтатиш учун овоз бериш деб кўрилади (бешта судя тарафдор, тўрттаси қарши бўлган). Айнан унинг овози билан Жорж В.Буш узоқ муддатли суд жараёнисиз АҚШнинг 43-президентига айланди. Шу билан бирга, Бушнинг рақиби Алберт Гор кўпроқ овоз олди - худди 2016 йилда Доналд Трамп ва Ҳиллари Клинтон билан такрорлангандек.

АҚШ Олий Судида умрбод тайинланган тўққиз нафар судя бор. Гинзбургсиз либерал қанот консерваторлар билан учга беш, агар республикачилар ўз номзодларини ютиб чиқсалар, мувозанат учдан олти нисбатда бўлади.

Демак, сайлов натижаларидан қатъи назар, республикачилар ўнлаб йиллар давомида ҳокимият тармоқларидан бири - суд ҳокимияти устидан назоратни қўлга киритадилар. Қўшма Штатларнинг амалдаги президенти ҳеч қачон Олий Судни ўз манфаатлари йўлида ишлатишдан тортинмаган - масалан, суд Конгресснинг Трампнинг солиқ ҳисоботларига киришини тўсиб қўйган (прокурорларга тақдим этиш билан бўлса ҳам).

Энди нима бўлади? 

Республикачилар ўз номзодини илгари суриш имкониятига эга. Трамп аллақачон "тўрт ёки бешта аёлни" Олий суд судяси лавозимига номзод сифатида кўриб чиқаётганини ва ҳафта охиригача ўз номзодини айтишни эълон қилди. Номзод республикачилар кўпчиликни ташкил қиладиган Сенат томонидан маъқулланади ва Трамп ютқазса ҳам инаугурация олдидан буни амалга оширишга улгуради.

Сенаторларнинг ахлоқи бундай қилишга халақит бериши мумкин. Биринчидан, Гинзбургнинг ўзи 3 ноябрда сайланган АҚШ президенти томонидан унинг ўрнига келадиган номзод тақдим этишини васият қилди. Иккинчидан, республикачилар Трампнинг танловини маъқуллаш билан мутлақо иккиюзламачиларга ўхшайди. 2016 йилда худди шундай вазиятда, АҚШ Олий Суди судяси Антонин Скалия вафот этганида, республикачилар сайловгача президент Барак Обама томонидан ўринбосар тайинланишига тўсқинлик қилдилар. Шу сабабли, бир нечта республикачи сенаторлар президент сайловлари олдидан олий судя тайинланишини қўллаб-қувватламаслиги мумкин.

Гинзбургнинг ўлими Трамп учун "қора оққуш" бўлиши мумкин. У ҳал қилувчи паллада Байденнинг сайловолди кампаниясига туртки берди: сайловларда овоз бериш либерал қадриятларга овоз беради ва унинг электоратини бирлаштиради, деб ёзади Bloomberg. Буни Демократик партияга рекорд даражадаги хайрия маблағлари аниқ кўрсатди - 48 соат ичида 120 миллион доллар. Reuters / Ipsos томонидан ўтказилган сўровномада иштирок этган америкаликларнинг 62% сайловлардан сўнг Конституциявий суд судяси тайинланишини қўллаб-қувватламоқда.

Агар Трамп ушбу лавозимга тайинлашни талаб қилса ва Байден ғалаба қозонса, АҚШ сиёсий тизимида катта зарбалар истисно этилмайди, бу Олий Суддаги ўринлар сонининг кўпайиши ва штатнинг Колумбия округидан ажралиб чиқиши (демократларга Сенатда қўшимча иккита ўрин беради) га олиб келиши мумкин. 


Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).

Бўлимга тегишли қизиқарли хабарлар

Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!