Жиноятга қарши курашиш ҳақиқати ва адолати: Абдужабборнинг яқинлари борми?

Жиноятга қарши курашиш ҳақиқати ва адолати: Абдужабборнинг яқинлари борми? 

Афсуски, йўққа ўхшайди. Бор бўлишса, унинг устидан ўтказилган суд жараёнида қатнашишарди. Фақат онаси бир қорасини кўрсатди-ю, «Ўғлим бошқаларга етказган зарарни қоплашга қурбим етмайди», деб кетворди. Ваҳоланки, бор-йўғи 850 минг сўм тўлаши керак эди. Шунда Абдужабборнинг (исми ўзгартирилган) жазоси енгиллашарди.

У илк бор жиноятга қўл урганида ҳали вояга етмаган – 17 ёшда эди. Ўшанда ўғрилик ва фирибгарлик жиноятларини содир этгани учун озодликни чеклаш жазоси тайинланди. Орадан икки ойча ўтиб, ўзини номуносиб тутгани, белгиланган чекловларга риоя этмагани учун жазонинг ўталмай қолган қисми озодликдан маҳрум этиш жазосига алмаштирилди.

Тарбия муассасасида жазо ўтаётганида унинг биринчи марта судланганидан кейин яна бир фирибгарлик жинояти содир этганлиги аниқланди. Бу гал суд жараёни тарбия муассасасида 2019 йил 20 февралда бўлиб ўтди. У қилмиши учун яна қонунда белгиланган муддатга озодликдан маҳрум этилди. Аммо қонунларимиз инсонпарварлик руҳи билан суғорилган. 2019 йилнинг 22 августида суд Абдужаб­борни жазо муддатидан олдин шартли равишда озод қилди.

Бироқ озодликка чиққач, ҳаётда ўз ўрнини топа олмади. Орадан бир ой ҳам ўтмай, кетма-кет жиноят содир этди.

У ўтган йили 7 сентябрь куни соат 17.00 ларда пойтахтимиздаги «Холид ибн Валид» масжиди олдига боради. Намозхонлар аср номозини адо этгани ичкарига кириб кетганликларидан фойдаланиб, улардан бирига қарашли велосипедни олиб кетади. Тўғри «Чорсу» бозорига бориб, нон сотувчилардан бирига велосипедни арзон пулга сотиб юборади.

Эртаси куни эса хуфтон намози пайтини мўлжаллаб «Ислом ота» масжидига йўл олади. Бу гал унга масжид ҳовлисида турган велосипед ёқиб қолади. Уни хам «Чорсу» бозорига олиб бориб, 300 минг сўмга пуллайди. Ҳар икки сафар ҳам харидорларга «Велосипед ўғирланмаган, ўзимники» деган мазмунда тилхат ёзиб беради. Фақат тилхатда ўзининг исми шарифини ўзгартириб кўрсатади.

10 сентябрь куни эса бекорчиликдан кўча кезиб, Яшнобод туманига келиб қолади. Қараса, бир бола колонка орқали мусиқа тинглаганича, велосипедда учиб юрибди. Шу топда ўзининг ҳам велосипед учгиси келди. Боланинг ёнига бориб:

– Маҳаллаларингга яқинда кўчиб келдик. Ўзим намозхонман. Ҳали бу ерда ҳеч кимни танимайман. Велосипедингда бир марта учсам майлими? – деб сўради.

Бола рози бўлиб, велосипедини берди. Абдужаббор велосипедда бир марта айланиб келиб:

– Бу ердан узоқлашсам, велосипедга ўрнатилган колонка телефонингда ёзилган мусиқани қабул қила олмаяпти. Шунга телефонингни ҳам бериб тур, велосипедингда ашула эшитиб учай, – деб илтимос қилди.

Содда бола яхшиликни охиригача қилгиси келиб, «IPHONE –5» русумли уяли телефонини унга узатди. Иккала ўлжани ҳам қўлга киритган Абдужаббор велосипедни шу яқиндаги «Мажнунтол» қаҳвахонаси томон ҳайдаб, кўздан ғойиб бўлди. Бола эса аввалига кетидан югурди. Кейин ҳайҳайлаганча қолаверди.

Абдужаббор шу кетишда «Қорасув–1» даҳасидаги бозорчага борди. У ердаги сотувчилардан бирига велосипедни 270 минг сўмга пуллади. Бу гал ҳам харидорга «Велосипед ўғирланмаган, ўзимники» деб тилхат ёзиб берди.

Суд жараёнида берган кўрсатувида у юқорида содир этган жиноятларини «Пул зарур эди», дея изоҳлади. Бу бир баҳона, албатта. Бошида рўзғор ташвиши бўлмаса, усти бут бўлса, битта қорнини онаси ҳам тўйдираётган эди. Психолог эса йигитчанинг бу қилмишларини «Шу тариқа яқинларининг эътиборини ўзига қаратишни истаган», дея изоҳлади.

Афсуски, яқинлари Абдужабборнинг қилғилиқлари элга ошкор бўлганидан кейин ҳам унга эътибор қаратганлари йўқ. Хабардор қилинганига қарамай, у яшайдиган маҳалла фуқаролар йиғинидан ҳам, Ўзбекистон Ёшлар иттифоқининг туман кенгашидан ҳам бирорта вакил суд мажлисида қатнашгани йўқ. Демак, улар эндигина мустақил ҳаётга қадам қўйган йигитнинг тақдирига бефарқ. Ўз жигарлари унга ачинмагач, бошқалардан нима гина.

Айниқса, Абдужабборнинг судьяга айтган бир гапи кишини ўйлантириб қўйди. «Сиздан илтимос, мени иложи борича кўпроқ муддатга қаманг»,  деди у аллақандай ўкинч билан. Бу озодликка чиққач, ҳаётда ўз ўрнини топа олмаган, яқинларига кераклилигини ҳис этмаган инсоннинг қалб нидоси эди.

Адолат юзасидан айтадиган бўлсак, катта ҳаётни «рецидив жиноятчи» деган «ёрлиқ» билан бошлаш кимни ўкситмайди, дейсиз. У содир этган жиноятлари учун қаттиқ тартибли колонияда жазо ўташга ҳукм қилинди. Буни олдиндан биларди. Демак, қамоҳхонани яқинлари олдида озодликда юришдан афзал биляпти. Эрта бир кун жазо муддатини ўтаб чиққач, ақлини йиғиб олармикан, жамиятда ўз ўрнини топишга ҳаракат қилармикан? Бунга ўзида куч, ирода топа олармикан? Яқинлари, маҳалла-кўй унга руҳий мадад берармикан? Ёки яна...