The Guardian: Bayden ma’muriyati Rossiya uchun "Nyurnberg" g‘oyasini qo‘llab-quvvatlay boshladi
Britaniyaning The Guardian gazetasining yozishicha, AQSh prezidenti Jo Bayden ma’muriyatining muhim shaxslari Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishidan keyin sodir etilgan harbiy jinoyatlarni va Rossiya hukumatining bu urushdagi rolini o‘rganadigan maxsus tribunal yaratish g‘oyasini qo‘llab-quvvatlamoqda.
Nashrning qayd etishicha, dastlab Qo‘shma Shtatlar bunday g‘oyaga shubha bilan qaragan, biroq tribunal yaratish uchun faol chaqiriqlar qilayotgan Ukraina yetakchisi Volodimir Zelenskiyning jiddiy sa’y-harakatlari Bayden atrofidagi ko‘plab asosiy o‘yinchilarni o‘z pozisiyalarini qayta ko‘rib chiqishga majbur qildi.
AQShning Xalqaro jinoiy sudda maxsus topshiriqlar bo‘yicha elchisi Bet van Shaak: "Bu prezident Zelenskiyni juda xavotirga solayotgan va Ukraina xohlaydigan hodisa, menimcha, bu katta ahamiyatga ega".
Avvalroq u Xalqaro jinoiy sud Rossiya prezidenti Vladimir Putin ustidan yurisdiksiyaga ega ekanligini, Xalqaro jinoiy sudining o‘zi esa Ukraina hududida sodir etilgan harbiy jinoyatlarni tergov qilishni boshlaganini ma’lum qilgan edi.
Ammo Ukraina rahbariyati Xalqaro jinoiy sud Rossiya rahbariyatini emas, faqat aniq harbiy jinoyatchilarni jinoiy javobgarlikka tortishga qodir, deb hisoblamoqda va alohida tribunal yaratishni talab qilmoqda.
The Guardian nashrining yozishicha, hozirda diplomatlar bunday tribunal qanday bo‘lishi mumkinligini muhokama qilmoqda va ikkita variantni ko‘rib chiqmoqdalar. Birinchidan, bu Ukraina va BMT tomonidan birgalikda tuzilgan sud bo‘lishi mumkin, ikkinchidan, tribunal Ukraina tomonidan Yevropa Ittifoqi yoki Yevropa Kengashi bilan birgalikda BMT ko‘magida tuziladi.
Gazetaning yozishicha, BMTda bunday tribunalni yaratish bo‘yicha rezolyusiya loyihasi allaqachon paydo bo‘lgan.
Tribunal yaratish g‘oyasi muxoliflarining fikricha, uning paydo bo‘lishi Xalqaro jinoiy sud maqomini pasaytiradi, shuningdek, u Rossiya rahbariyatini harbiy harakatlarni to‘xtatish bo‘yicha muzokaralardan uzoqlashtirishi mumkin. Ular, shuningdek, davlat rahbarlari va tashqi ishlar vazirlari xalqaro huquqqa ko‘ra, milliy sudlarda xalqaro sudning ta’qib qilishidan immunitetga ega bo‘lishi mumkinligini ta’kidlamoqdalar.
Ayni paytda tribunal yaratish g‘oyasi Fransiya, Niderlandiya va Boltiqbo‘yi mamlakatlari tomonidan qo‘llab-quvvatlanmoqda. AQSh va Buyuk Britaniyaning bu boradagi pozisiyasi yaqin vaqtgacha o‘zgarmas bo‘lib qolayotgan edi.
Shuningdek, o‘tgan hafta Ukrainaning birinchi xonimi Yelena Zelenskaya Buyuk Britaniya parlamenti a’zolari oldida chiqish qilib, tribunal yaratish g‘oyasini himoya qildi.
